Tekstil-giyim istihdamında tehlike çanları çalıyor
Emek ağır dallar ortasında ön sıralarda yer alan hazır giysi ve dokuma bölümlerinde toplam istihdam, 2024 Ekim ayı prestijiyle 2019’dan bu yana en düşük düzey olan 966 bine geriledi. 2020’de birinci kere 1 milyon sonunu aşan ve 2022 yılının Ekim ayında 1 milyon 234 bine ulaşan iki daldaki toplam çalışan sayısı son iki yılda yaklaşık 300 bin kişi azaldı. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından açıklanan Ekim ayı datalarına nazaran, 2024’ün birinci 10 ayında ise 85 bin kişilik bir istihdam kaybı yaşandı. Lakin kesim temsilcileri, yılın son iki ayında açıklanacak sayıların daha da makûs bir tablo ortaya koyacağını, son iki ayındaki işten çıkarmalar hesaba katıldığında istihdam kaybının daha da artıracağını belirtiyor.
İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, 2024’ün şimdi açıklanmayan datalarında istihdam çıkışlarının bir ölçü daha artacağına dikkat çekerek, “Özellikle küçülen firmalar yıl sonu gelmeden takımlarda daraltmaya gitmiş olabilir. Son iki ayda bir düşüş yaşamış olabiliriz” dedi.
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya da 2024’ün kasım-aralık ayında istihdam çıkışlarının yeni baremden kıdem tazminatı ödenmek istenmemesi nedeni ile devam ettiğini belirtti. Yeni yılda ise istihdam çıkışının çok fazla olmayacağına yönelik öngörüsünü paylaşan Kaya, “Yılın yüzde 3-5 ortasında bir istihdam kaybı ile tamamlanmasını bekliyoruz. Zira hazır giyside 600 binin, dokumada ise 400 binin altına düştü istihdam. 1 milyonun altındayız şu anda. 1 milyon 350 binli sayılardan bu düzeylere geldik. Çok önemli bir kayıp bu” yorumunu yaptı.
KOBİ’LERE TAKVİYE DOKUMASI KURTARMAZ
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran, öte yandan, yeni yılda KOBİ’lere yönelik açıklanan çalışan başına 2 bin 500 TL’lik dayanağın, bölümdeki firmaların yarısından fazlasının KOBİ tarifine uymaması nedeniyle işten çıkarmaları önlemekte yetersiz kalacağı belirtiliyor. Kesimden edinilen bilgilere nazaran en yüksek istihdamın sağlandığı dokuma ve hazır giysi üzere bölümlerde faaliyet gösteren şirketlerin yarından fazlası KOBİ tarifine uymuyor. Bu şirketlerin dayanaktan faydalanamayacağına dikkat çeken dal temsilcileri istihdamda daralmanın devam edeceğini ihtarını lisana getiriyor.
İTHİB Başkanı Öksüz, “hiç yoktan iyidir” kelamlarıyla değerlendirdiği dayanağın büyük şirketleri kapsamadığına dikkat çekerek şu görüşleri paylaştı:
“Hazır giyside daha fazla KOBİ olsa da dokuma bölümünde faaliyet gösteren şirketlerin yarısından fazlası KOBİ dışı şirketlerden oluşuyor. KOSGEB kaynaklı olduğu için yalnızca KOBİ’ler destekleniyor. Bizim Sanayi Bakanlığı’ndan bir talebimiz oldu. Bir kaynak bulup bölümün tümünün desteklenmesinin yararlı olacağını lisana getirdik. Zira hepsi birbirine bağlı. Zira büyük işletmeler genelde küçüklere iş veriyor. Kesimin daha fazla dayanağa gereksinimi var. Kurlarda da bir artış beklenmiyor zira.”
TGSD Başkanı Ramazan Kaya da emek ağır bölümlere yönelik 2 bin 500 TL’lik dayanak konusunda çalışma yaptıklarını belirterek “Burada bir KOBİ tarifi var. 250 çalışan ve 500 milyon TL üzere bir sayı var. Birçok firma bu tarifin dışında kalıyor. Hazır giyside ve işin daha çok ihracat tarafında olan kısımda ise neredeyse yüzde 70’i 250 ve üstünde çalışan sayısına sahip. KOBİ tarifine uyanlar fason çalışanlar, bizim dışardan iş yaptığımız şirketler. O da bir avantaj ancak bizim beklentimiz KOBİ tarifini değiştirilmesi ve esnekliğin artırılması. Öbür türlü yalnızca fason üretim yapan firmaların maliyetlerine yansıyacak bu dayanak. Genel ihracatçıya bu dayanak çok da yararlı olmayacak” tabirlerini kullandı.
“İSTİHDAM ÇIKIŞI DAHA DA HIZLANABİLİR”
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, istihdam dayanağını “doğru fakat geç kalınmış” olarak niteledi.
“Halen alınmış olan istihdam azaltma kararlarını değiştirecek bir takviye olmadığı üzere öbür bir açmaza da yol açıyor” diyen Fayat şu görüşleri lisana getirdi: “İSO’da KOSGEB ve SGK temsilcileri ile Bakan Kacır’ın da olduğu dar kapsamlı toplantıda KOBİ tarifinde bir kusur olduğunu söyledim. Zira KOBİ tarifini 250 çalışan ve 500 milyon TL sınırlamak hazır giyside kâfi olmuyor. Dal emek ağır olduğu için 300 kişiyi bulan fakat cirosu 200-300 milyondan fazla olmayan çok fazla şirket var. Münasebetiyle KOBİ tarifinde kişi sayısını artırmak ya da sektörel yapmak lazım dedim ve olumlu karşılandı. Fakat rastgele bir gelişme olmadı.”
En büyük istihdam yükünü taşıyan orta ve büyük segmentteki firmaların dayanaktan faydalanamaması durumunda istihdam çıkışının daha da hızlanabileceğini belirten Fayat kapsamın KOBİ ölçeğinde değil, sektörel yapılmasını istedi.
patronlardunyasi.com
