İngiliz gazeteci Andy Mitten, Rams Park’ta izlediği Galatasaray – Fenerbahçe maçını yazdı: Kötü bir maçtı ama kimse kaybetmedi
Andy Mitten’in yazısı şu halde:
“Neredeyse 40 yaşındayım ve bekârım” diye gülümsüyor bayan Galatasaray taraftarı Begüm. “Annem öteki erkekleri de düşünmem gerektiğini ve benim yaptığımı yapmamam gerektiğini söylüyor. Zira güzel bir erkekle tanıştığımda ismini sormadan evvel hangi grubu tuttuğunu soruyorum. Bu birkaç hafta evvel oldu. O ‘Fenerbahçe’ dedi, ben de ‘Tanıştığımıza mutlu oldum, hoşça kalın’ dedim.”
Begüm güzel eğitimli, harika bir işi var ve doğuştan Galatasaray taraftarı. Türk futbolunun en büyük maçından evvel gürültülü bir restoranda oturuyor: 15 milyonluk kalabalık bir metropolün Asya yakasında, Boğaz’ın karşı kıyısında ezeli rakipleri olan şampiyon Galatasaray ve Fenerbahçe ortasındaki büyük İstanbul derbisi.
Begüm’ün etrafı uzun vakittir ekibini birlikte izlediği arkadaşlarıyla çevrili. Şanslı iç saha formasını giyiyor. Kendinden emin lakin önündeki maç için gergin. İstanbul’un bankacılık bölgesinin gökdelenleri ortasındaki restoran, 24 defa Türkiye şampiyonu olan Aslan’ın yeni Ali Sami Yen Stadyumu’na yakın. İstanbul büyük bir değişim geçirdi. Çağdaş, hırslı, çalışkan ve tutkuların odağında futbol var.
Galatasaraylı taraftarlar daima bir ağızdan müzik söyleyip havayı yumruklarken Fenerbahçeli taraftarlar ortalıkta görünmüyor. Lezzetli Türk ekmekleri, kebaplar ve tatlılar yiyorlar. En fazla 10 yaşında olan bir çocuk, yetişkinlerin omuzlarına oturuyor ve kimi tezahüratları yönetirken keyif alıyor. Bu hayat uzunluğu sürecek bir bağ.
Canlı televizyon imajlarında Fenerbahçe ekip otobüsünün Pazartesi gecesi oynanacak maç için Asya’dan Avrupa’ya ağır bir polis eskortu altında tıkalı yollardan geçtiği görüldüğünde atmosfer giderek artıyor.
Her iki grup da dev, her ikisinin de milyonlarca taraftarı var. Galatasaray’ın 30 milyon, Fenerbahçe’nin 22 milyon taraftarı olduğu İstanbul’un dört bir yanında tekrarlanan tezlerden biri. Her ikisi de konutlarında oynadıklarında dünya futbolundaki en âlâ atmosferlerden birine sahip olmakla övünebilir.
İki grubun da değerli oyuncuları var – Victor Osimhen ve Mauro Icardi Galatasaray’ın önünde oynuyor. Fenerbahçe’de eski Manchester United oyuncuları Fred ve Sofyan Amrabat yer alırken, eski Manchester City forveti Edin Dzeko ekibin kaptanı. Dünya futbolunun en büyük isimlerinden biri olan Jose Mourinho tarafından yönetiliyorlar.
Portekizli bu dönemin başında 2014’ten bu yana birinci şampiyonluğunu kazanmak için geldi. Fenerbahçe geçen dönem 99 puan topladı ve tekrar de Galatasaray’ın üç puan gerisinde ikinci oldu. Üçüncü sıradaki Trabzonspor ise 32 puan geride kaldı.
Eski Manchester United menajeri Ole Gunnar Solskjaer şu anda Beşiktaş’ın teknik yöneticisi ve etkileyici bir başlangıç yaptı lakin ekibinin önder ikilinin çok gerisinde olduğunun farkında.
Her üç İstanbul devi de çağdaş arenalarda oynuyor. Taraftar demografileri 1970’lerde çizildi. Türkiye’nin önde gelen akademisyenlerinden (ve Fenerbahçe taraftarı) Kurthan Fişek, İstanbul’un önde gelen üç kulübü ortasındaki farkları şöyle özetliyor: Galatasaray Avrupa aristokrasisinin, Fenerbahçe burjuvazinin, Beşiktaş ise emekçi sınıfının kadrosu. En azından öyleydi denebilir.
Şimdi ise hudutlar bulanıklaştı. Galatasaray ve Beşiktaş’ın kendi isimlerini taşıyan semtlerde, Fenerbahçe’nin ise suyun öte yanında daha fazla taraftarı var.
Ancak başka büyük derbilerin kökeninde etnik yahut dini farklılıklar ya da sınıfsal farklılıklar olsa da Türkiye’de durum farklı. Galatasaray taraftarı Ümit Erbek, “Herkes her kulübün taraftarı olabilir,” diyor. “Diğer ülkelerdeki üzere dini, coğrafik, sınıfsal ya da ailevi çizgiler yok. Herkes herkesi destekleyebilir.”
The National, Ümit’le derbi günü erken saatlerde, taraftarların dört mil kuzeydeki stadyuma metroyla gitmeden evvel tarihi eski barlarda toplandığı Nevizade’nin ana alışveriş caddesinin çabucak dışındaki Galatasaray Lisesi’ni ziyaret etmek için buluştu.
Ümit heyecanlı lakin gergin. Ekibine güveniyor lakin Fenerbahçe’nin güzel bir form yakaladığını da biliyor. İki ekip ortasındaki fark 23 maç sonunda altı puan. Fenerbahçe kazanırsa fark üç puana inecek. Başkan Galatasaray bu sezon ligde yenilmedi. “Rekabet tepe noktasında,” diyor. “Bu maç çok kıymetli.”
Galatasaray, İstanbul’un Avrupa yakasının kalbinde, kentin en güzel okullarından birinin eski öğrencileri tarafından kuruldu; Osmanlı İmparatorluğu’nun seçkinlerine Fransızca eğitim vermek için inşa edilmiş 500 yıllık bir kurum. Ali Sami Yen, 1905 yılında burada bir küme arkadaşını bir futbol kadrosu kurmaları konusunda ikna etti ve onlara kendi ayakkabılarından kestiği deriyle tamir ettiği bir top armağan etti.
“Amacımız” diye yazıyordu, “İngilizler üzere organize bir formda oynamak, bir grup renklere ve isme sahip olmak ve Türk olmayan grupları yenmekti.” İki yıl sonra, birinci İstanbul derbisinde Fenerbahçe’yi 2-0 yendiler ve gollerden birini Horace Armitage isminde bir İngiliz gurbetçi attı. Armitage, her iki kulüp için de oynayan pek çok oyuncunun birincisiydi ve bağlılık değişiklikleri nispeten yaygındı.
SADECE BİRER FUTBOL GRUBU DEĞİLLER
Türkiye’nin önde gelen kulüpleri aslında nadiren yalnızca futbol kulübüdür, daha geniş bir tanımla spor kulübüdür. Beşiktaş nominal olarak bir jimnastik kulübüdür. Galatasaray’ın kendi basketbol ekibi, bir atletizm kadrosu, bir kürek ekibi ve hatta bir binicilik ekibi vardır. Ve hatta kendi ismini taşıyan üniversitesini kurarak eğitim köklerine geri dönmüştür. Fenerbahçe’nin basketbol grubu Avrupa’nın en düzgünlerinden biridir ve maçlardaki atmosfer futbol kadar ağır olabilir.
Tren vagonları, mahallî halkın kulüplerine atıfta bulunduğu ‘Cim Bom’ müziğini söyleyen sarı ve kırmızı Galatasaray taraftarlarıyla dolu. Bir adedinde, forvet oyuncusu Osimhen’in taktığına misal bir maske var. Eski kulübü Napoli, Manchester United’a 2023’te onun için 110 milyon Sterlin istediklerini söyledi lakin kısa müddet sonra kiralık olarak Türkiye’ye geldi. Önde gelen Türk kulüpleri yüksek maaşlar ödeyebiliyor.
GALATASARAY VE FENERBAHÇE ORTALAMANIN ÜZERİNDE SEYİRCİ ÇEKİYOR
Taraftarlar, Türkiye’nin en varlıklı ve en tesirli adamlarından biri olan Fenerbahçe Başkanı Ali Koç hakkında müzikler söylüyor. Fenerbahçe’nin tüm paraya sahip olabileceği lakin şampiyonluğu kazanamayacağı söyleniyor. Her iki kulübün de oyun bütçeleri aşağı üst eşit. Galatasaray, ortalamanın 12.000 olduğu bir ligde 44.000 seyirci çekiyor. Fenerbahçe 36.000, Beşiktaş ise 31.000 seyirci ortalamasına sahip.
TARAFTARLIK BAĞLARI, HAVAYOLU ŞİRKETİ SEÇİMİNE KADAR TESİR EDİYOR
Ancak taraftarlar ortasında, rakip kulüplerin yetkililer ya da hakemlerle ilişkileri olduğuna dair savlarla birlikte kuşkular ve komplolar gelişiyor. Bir taraftar yalnızca belirli bir havayolu şirketini kullandıklarını zira sahibinin Galatasaray taraftarı olduğunu düşündüklerini, bir başkası ise başkalarından daha kıymetli olmasına karşın yalnızca bir otomobil kiralama şirketini kullandıklarını zira kulüplerine sponsor olduklarını söylüyor. Taraftarlık ağır bir formda yaşanıyor ve her iki kulübün de fikstürde yabancı bir hakemin misyon almasını talep etmesinin akabinde maçın Türkiye dışından hakemler – bu durumda Sloven Slavko Vincic – tarafından yönetilecek olmasının nedenlerinden biri de bu.
Mourinho “Bence bu maçın güvenilirliği ve imajı için önemli” dedi.
GALATASARAY AVRUPA’DA HAYAL KIRIKLIĞI YAŞADI
Galatasaray lig önderi olsa da geçen hafta Avrupa Ligi’nde Hollanda takımı AZ Alkmaar’a elenerek Avrupa’ya veda etti, Fenerbahçe ise tıpkı turnuvada son 16’ya kaldı.
Galatasaray’ın koçu Okan Buruk üst üste gelen şampiyonlukların akabinde tanınan fakat Avrupa’daki formları hayal kırıklığı yaratıyor. Manchester United ya da Tottenham üzere devleri yenebiliyorlar ancak çok daha küçük gruplara kaybediyorlar. Avrupa Ligi’nin yeni görünümlü 36 takımlı lig evresini 14. sırada bitirmesine karşın, Galatasaray en yüksek ‘beklenen gol’ oranına sahipti ve sekiz maçta 19 gol atarak gol hükümdarı oldu, lakin birebir vakitte 16 gol yedi.
Birden fazla taraftar odak noktalarının yerel lig olduğunu zira takımlarının iki cephede birden uğraş edecek kadar güçlü olmadığını söylüyor fakat son yıllarda en uygun anlarından kimilerinin Avrupa’da yaşandığını söyledikleri için yorumlarda hayal kırıklığı var.
TARAFTARLAR STADA GİRERKEN 6 FARKLI DENETİMDEN GEÇİYOR
Güvenlik operasyonu, koltuklara oturmadan evvel yapılan altı farklı denetimle epeyce kıymetli. Taraftarların kulaklıklarına, çakmaklarına ve su şişelerine el konuluyor ve büyük kutulara atılıyor. Pasaportlar kimliği kanıtlamak için gösteriliyor ve beşerler maç biletlerini almak için itişirken hudutlar geriliyor. Galatasaray’da kale gerisinde bir dönemlik bilet 600 dolara kadar çıkabiliyor, lakin derbi için tek seferlik bir bilet en üst koltukta birebir fiyata mal olabiliyor.
SAHAYI İKİ SIRA POLİS KORUYOR
Sahayı iki sıra polis korurken, Fenerbahçeli oyuncular alana çıktıklarında 2.500 Fenerbahçeli taraftar dışında herkes tarafından yuhalanıyor. Deplasman taraftarları yüksek çitlerin ve üzerinde “Yüreğini koy, öfkeni göster” yazan dev bir bayrağın gerisinde en üst katta toplanmış durumda. Aşağıda ise 30 metre uzunluğunda rakip bir bayrak yer alıyor: “İstanbul bir saraydır ve tek sahibi Galatasaray’dır.”
YENİ STADYUM, ALİ SAMİ YEN KADAR GÜRÜLTÜLÜ DEĞİL
Stadyum büsbütün koltuklu, fakat VIP koltuklarda bile herkes ayakta duruyor. Galatasaray’ın 2011 yılında ayrıldığı eski Ali Sami Yen stadyumu kadar gürültülü olmayabilir ancak İstanbul da o denli değil. Yeniden de birçok İngiltere Premier Lig stadyumuyla kıyaslandığında bir kütüphane üzere görünüyor.
YOĞUN BİR SİGARA DUMANI, TELAŞ VE GERGİNLİK
Havada ağır bir sigara dumanı, tasa ve gerginlik var ve taraftarlar kadroları için bağırdıklarında bu gerginlik açığa çıkıyor. Ya da sakatlanan forvet Icardi için başlama vuruşundan 15 dakika evvel sahanın ortasına yürüdüğünde. Özel hayatı saçlarından daha renkli olan Arjantinli bir kahraman üzere taraftarları ayağa kaldırıyor, zıplayıp durarak onları maç için daha da heyecanlandırıyor.
Maç boyunca gülümsüyor; İstanbul’a gelen birçok yabancı futbolcu üzere onlar da sevildiklerini ve hürmet gördüklerini hissediyorlar. Bir öbür kahraman ise 1996 yılında Fenerbahçe’nin alanının orta çemberine Galatasaray bayrağı diken eski teknik yönetici Graeme Souness.
The National’a konuşan Souness, “İstanbul’a yılda en az bir kere gidiyorum, şahane bir kent,” dedi. “Londra’nın steroidler üzerindeki hali. İnanılmaz bir tarihi var ve çok hareketli. Uzun bir müddet dünyanın merkezi oldu. Oyunculara oraya gitmelerini muhakkak tavsiye ederim. Büyük bir futbol kulübünde oynamak istiyorsanız, ödemeniz gereken bedel taraftarların tutkusudur. Galatasaray’da da durum bu türlü.”
MOURİNHO PEK GÖRÜLMEDİ
Muazzam bir gürültü var. Fenerbahçe ile ilgili herkes yuhalanıyor ve Mourinho yokluğuyla dikkat çekiyor – ya da tahminen de akla yatkın gölgelerde bekliyor.
Türk ulusal marşı çalınıyor ve stadyum kükrüyor. Polis sıraları tribünlere bakıyor ve maç başlıyor. Başından itibaren rekabetçi, fizikî ve sıkı.
GALATASARAY’IN EN HAREKETLİSİ OKAN BURUK’TU, MOURINHO ONA SERT BAKIŞLAR ATTI
Fenerbahçe’nin gözü korkmuyor, Fred orta alanda çalışkan. Fauller tartışmalı, yedi sarı kart gösterildi, beşi Galatasaray’a, koçu ve eski oyuncusu Buruk maç boyunca en hareketli olanıydı. Kurnaz bir büyük oyun ustası olan Mourinho ona sert bakışlar atıyor.
Bir orta tribünlerden Fenerbahçe yedek kulübesine hakikat bir cisim atıldı. Bir antrenör onu aldı, bir hakeme gösterdi ve cebine koydu.
DEPLASMAN TRİBÜNÜNDEN ATILAN MEŞALELER TEHLİKE YARATTI
İkinci dönemde tansiyon arttı. Taraftarlar sigaralarını sertçe çekiyor. Deplasman tribününde altı işaret fişeği yakıldı, bunlardan üçü alana ve alt kattaki Galatasaraylı taraftarların üzerine atıldı. Bu tehlikeli bir durumdu.
Fenerbahçe geç de olsa galibiyet için bastırıyor, mesken sahibi kadro birtakım alaycı hareketlerde bulunuyor ve Mourinho sonlanıyor lakin maç golsüz sona eriyor. Mourinho medyanın karşısına çıkmadan evvel tünelden polisler eşliğinde çıkarılıyor.
MOURINHO’NUN HAKEME TEŞEKKÜRÜ VE TARTIŞMALI MAYMUN AÇIKLAMASI
“Hakeme teşekkür etmeliyim,” diyor, 2011/12’de Real Madrid’deyken Barcelona menajeri Pep Guardiola’ya yaptığı üzere, üstün bir rakibi yıpratmak için akıl oyunları oynuyor.
“İlk dakikadaki büyük dalıştan ve yedek kulübesinin çocuğun [savunma oyuncusu Yusuf Akçiçek] üzerine maymunlar üzere atlamasından sonra… Türk bir hakemle bir dakika sonra sarı kart görürdünüz ve beş dakika sonra onu değiştirmek zorunda kalırdım.”
“Maçtan sonra hakem soyunma odasına gittim, alışılmış ki dördüncü hakem oradaydı, bir Türk hakem. Ona ‘Buraya geldiğiniz için teşekkür ederim, büyük bir maç için geldiniz’ dedim ve dördüncü hakeme dönerek ‘Eğer hakem olsaydınız bu maç bir felaket olurdu’ dedim.”
Mourinho’nun sözleri birinci defa manşetlere taşınmıyor. Bu dönem başında Türkiye’deki hakemlik standartlarını kınadığı için men ve para cezasına çarptırılmıştı.
Birçok Fenerbahçeli taraftar onunla birebir fikirdeydi ve Pazartesi günkü maçtan evvel, daha evvel ülkedeki ortamı “zehirli” olarak tanımladıktan sonra yabancı bir hakem kullanma kararını memnuniyetle karşılamıştı.
Galatasaray çok öfkelendi ve bir açıklama yayınladı:
“Fenerbahçe teknik yöneticisi Jose Mourinho, Türkiye’deki menajerlik misyonuna başladığından bu yana ısrarla Türk halkına yönelik aşağılayıcı sözler kullanmıştır. Bugün, söylemi yalnızca ahlak dışı yorumların ötesine geçerek insanlık dışı telaffuzlara dönüşmüştür.
“Jose Mourinho tarafından yapılan ırkçı açıklamalarla ilgili olarak cezai kovuşturma başlatma niyetimizi resmi olarak beyan ediyor ve bu doğrultuda Uefa ve Fifa’ya resmi şikayetlerimizi iletiyoruz. Ayrıyeten, ‘örnek ahlaki değerleri’ benimsediğini tez eden bir kurum olan Fenerbahçe’nin, menajerlerinin sergilediği kınanması gereken davranış karşısında takınacağı tavrı da dikkatle izleyeceğiz.”
Fenerbahçe kendi açıklamasını yayınlayarak teknik yöneticisini savundu. “Her mantıklı insanın görebileceği ve anlayabileceği üzere; Jose Mourinho’nun maç sırasında rakip grup teknik takımının hakem kararlarına çok yansısını tanımlamak için kullandığı bu sözler hiçbir formda ırkçılıkla ilişkilendirilemez” denildi.
“Bu açıklamayı ırkçı olarak göstermeye çalışmak büsbütün makûs niyetli bir yaklaşımdır. Karşılaşmayı saha dışına taşımak, gündemi değiştirmek ve manipüle etmek emeliyle yapılan bu zavallı iftira ile ilgili yasal haklarımızı kullanacağımızı kamuoyunun bilgisine sunarız.”
TARTIŞMALARA KARŞIN GALATASARAY PUAN FARKINI KORUDU VE ŞAMPİYONLUĞUN FAVORİSİ OLDU
Her şey söylendikten ve yapıldıktan sonra Galatasaray altı puanlık liderliğini korudu ve şampiyonluğun favorisi oldu.
Taraftarlar metroya akın etti, meskenlerine ya da Taksim Meydanı’nın gece yarısı uğultusu ortasında kebap yemeye gitti. “Kötü bir maçtı,” diyor Ümit. “Ama bu gece kimse kaybetmedi.”
patronlardunyasi.com
