Bülent Eczacıbaşı: Hiçbir TÜSİAD başkanı kaçamaz ve er geç ‘Boğaz’a karşı oturup viski içerken ahkâm kesmekle’ devrin iktidarı tarafından suçlanır
İş dünyasından isimlerle röportajlar yapan iş insanı Murat Ülker’in son konuğu Eczacıbaşı Topluluğu’nun Başkanı Bülent Eczacıbaşı oldu. Eczacıbaşı, Ülker’in liderlikten fotoğraf tutkusuna, yemekten liderliğe kadar birçok sorusunu yanıtladı.
Ülker, “Bugün röportaj konuğum bedelli iş insanlarımızdan Bülent Eczacıbaşı, işini devam ettirirken artık benim üzere yazarak meraklılarıyla irtibat kuruyor. 2018’de ‘İşim Gücüm Budur Benim’ isimli kitabını yayınladı. Daha sonra 2022’de ‘Aklımızda Bulunsun’ çıktı ve kısa bir mühlet evvel de ‘Biraz Daha Düşününce’ raflarda yerini aldı. Bülent beyefendiye işiyle ve özel hayatıyla ilgili sorular sordum. O da sağ olsun hepsini titizlikle yanıtladı” dedi.
İşte Eczacıbaşı röportajında öne çıkan kısımlar:
MİLİTAN SOLCU DİYE NİTELENDİREBİLECEĞİMİZ ÇOK ARKADAŞIM OLDU
• Sıhhate en ziyanlı olduğuna inanılan ne varsa, onları en çok severim, fakat yememeğe yahut mümkün olduğu kadar az yemeğe çalışırım. Unlu yemekler, börekler, makarna ve çeşitleri, tatlıların her türlüsü benim çok sevdiğim yemeklerdir.
• Çok keyifli bir çocukluk geçirdim. Annem ve babam, derslerime odaklanmanın tek vazifem ve sorumluluğum olduğunu düşünürlerdi. Ben de öbür bir telaşım olmadan çocukluğumu geçirdim, lakin bu öbür hiçbir şey yapmadığım manasına da gelmiyor. Yazlarımızı Erenköy-Suadiye kıyılarının en hoş vakitlerinde neredeyse denizden çıkmadan, yüzerek ve yelken yaparak geçirdik. Babam yaz tatillerinde haftanın iki günü o zamanki Eczacıbaşı İlaç Fabrikasında staj yapmamı isterdi. Bu devirlerde çok değerli tecrübeler elde ettim. İlaç üretimiyle ilgili pek bir şey öğrendiğimi tez edemem lakin çalışanlarla birlikte olmak ve onları tanımak açısından bana bu stajların çok büyük faydası olmuştur.
• Üniversite yıllarım 1968 yılında, tüm dünyanın öğrenci hareketleriyle sarsıldığı bir devirde başladı. O günlerde bugün “militan solcu” diye nitelendirebileceğimiz çok arkadaşım oldu. Üyesi olduğum aile ülkemizin özel kısmında değerli bir isme sahipti, önümde başarılı bir teşebbüsçü olarak babamın örneği vardı. Sol ideolojiye kendimi kaptırmam mümkün değildi, fakat bu türlü bir devirde çok çeşitli görüşleri olan gençlerle birlikte olmak bana çok farklı bakış açıları kazandırdı.
• Babamın beni karşısına alıp nasihat verdiğini hiç hatırlamam. Babamla her vakit tıpkı fikirde olmadık, lakin hiç çatışma yaşamadığımızı söyleyebilirim. Artık geriye baktığım vakit, birebir fikirde olmadığımız hususlarda bazen “Babam ne kadar haklıymış” diyorum. Onun prosedürü daima “örnek olmak”tı.
• Benim iş hayatına girdiğim yıllarda “patron” sözcüğünün çok olumlu olmayan bir çağrışımı vardı. Bu hem o yıllarda çok güçlü olan sol hareketin tesirinden, hem de özgür piyasa iktisadı ve girişimcilik kavramlarının tam olarak anlaşılmamasından kaynaklanıyordu. Artık çok farklı bir çağda yaşıyoruz. Girişimcinin iktisadın dinamik gücü olduğunu, girişimcilerin kıymet yaratan şahıslar olduklarını, özgür piyasa iktisadının toplumlara büyük zenginlikler katmış olduğunu daha güzel görüyoruz.
İŞ İNSANLARININ GÖRÜŞLERİNİ TABİR ETMELERİ DOĞALDIR
• İş insanları iktisadın içinde yaşarlar, iktisadın nasıl yönetilmesi gerektiğine dair görüşleri vardır. Bunları tabir etmeleri, hakikat buldukları siyasetleri desteklemeleri, yanlış bulduklarını eleştirmeleri doğaldır. Doğal olmaktan da öteye, gereklidir, karar alıcılara ışık tutmak açısından son derece faydalıdır. Lakin bunu yaptığınız vakit bazen iktidarda olanları desteklemek yahut eleştirmekle suçlanmaktan kaçınamazsınız. O nedenle söz edilen görüşlerin siyasi partilere yahut siyasetçilere değil, somut siyasetlere ve kararlara yönelik olması değerlidir. TÜSİAD ise iktisat siyasetleriyle ilgili görüş belirtmezse misyonunu yapmamış olur. Ancak belirttiği vakit da iktidardaki yahut muhalefetteki siyasetçiler tarafından kesinlikle siyasi tutum almak eleştirisiyle karşılaşır. Bu açmazdan hiçbir TÜSİAD başkanı kaçamaz ve er geç “Boğaz’a karşı oturup viski içerken ahkâm kesmekle” devranın iktidarı tarafından suçlanır.
• Günün şartlarına nazaran meselelere tahlil arayan iş insanlarımızın sayısı bugün azalmış değil.
ELON MUSK ELBETTE MAKUS BİR ÖRNEK OLDU
• Elon Musk elindeki çok büyük kaynakları ve bağlantı gücünü kendi maksatları doğrultusunda siyaseti etkileyerek kullanıyor. Elbette çok makûs bir örnek oldu. Fakat unutmayalım ki Elon Musk olsa da olmasa da finansal gücün demokratik süreci etkileme biçimi hepimizi düşündürmesi gereken bir mevzudur.
• Hepimiz iş ortamında tenkide hoşgörülü olmayı öğrenmek zorundayız.
• Artık maddi yarar tek başına kâfi değil; işin manalı olması ve ferdî pahalarla örtüşmesi kıymetli.
• Fotoğrafçılık bence iş beşerlerine, bağlantıda çok kıymetli olan “hikâye anlatmayı” öğretir. Cep telefonunun düğmesine basarak kaydedilenler şahane manzaralar de olsa gerçek manada fotoğraf olmayabiliyor. Torunlarımla birlikte yapmaktan en çok hoşlandığım şey onların fotoğrafını çekmek.
NAKİT AKIŞINI DENETİM ALTINA ALMAK EN KIYMETLİ ÖNCELİK
• Artık yeni teknolojilerle dijital alanda üretilen eser ve hizmetlerin hudut tanımadan global pazarlara yayılma imkânı var. Yeni devirde bizim girişimcilerimiz bu açıdan diğer ülkelerin girişimcileriyle eşit şartlarda yarışacak. O nedenle ben önümüzdeki periyotlarda Türkiye’den daha çok sayıda küresel markanın çıkmasını bekliyorum.
• Savaşlar, salgın hastalıklar üzere olaylar da iktisatta krizlere neden olabiliyor. Şartlara nazaran her durumda yapılması gerekenler farklı olmakla birlikte ekseriyetle nakit akışını denetim altına almak krizlerle çabada en değerli öncelik oluyor. Maliyetleri azaltmak, işletme sermayesini çok güzel yönetmek gerekiyor.
ENFLASYONUN DÜŞÜRÜLMESİ İKTİSAT SİYASETLERİNDE ÖNCELİĞİNİ KORUYACAK
• 2025 yılında enflasyonun düşürülmesi iktisat siyasetlerinde önceliğini koruyacak. 2025 yılında devam edecek rölâtif sıkı siyasetlerle, enflasyonun 2025 yılını %25-30 aralığında kapatmasını bekliyoruz. Bu beklentimiz, Orta Vadeli Program’da (OVP) öngörülenin biraz üzerinde, lakin dezenflasyon sürecinin devam edeceğine inancımız da tam. Döviz kurlarındaki artışların denetimli ve hudutlu olmaya devam edeceğini kestirim ediyoruz. Yurtiçi ekonomik aktivite ise birinci çeyrek sonlarında taban seviyeyi görmesinin akabinde hudutlu artış eğilimine girecektir. Enflasyonun gerilemesine paralel olarak faiz indirimlerinin de bilhassa yılın ikinci yarısında talebe dayanak vermeye başlamasıyla, yurt içinde 2025 yılı genelinde ekonomik büyüme %3-3,5 seviyesinde gerçekleşebilir.
HUKUK DEVLETİNİN SAĞLAMLIĞI HEPSİNDEN ÖNDE GELİR
• Enflasyonla uğraşın öncelik kazanması hiç elbet hakikat bir siyaset seçimidir. Olumlu bir yatırım ortamı sağlayabilmek için de öncelik vermemiz gereken ekonomik istikrardır. Yatırımcılar planlarını yaparken öngörülebilir bir ortama, tutarlılık ve devamlılık gösteren kamu siyasetlerine büyük kıymet verirler. Natürel hukuk devletinin sağlamlığı bunların hepsinden önde gelir. Yapısal ıslahatları bir tarafa bırakmadan hakikat ekonomik siyasetleri izlersek birebir talihsizlikleri yaşamayacağımızı düşünüyorum.
• Dünya ekonomisindeki büyük dönüşümler sanayi odaklı kuruluşlar için hem fırsatlar hem de riskler yaratıyor. Bu dönüşümler çoklukla teknolojik yenilikler, globalleşme, yeşil dönüşüm, dijitalleşme ve jeopolitik değişimlerden kaynaklanıyor. Örneğin, globalleşme bir yandan yeni pazarlara erişim imkanlarını artırırken ve kapasitelerin daha verimli kullanımını sağlarken, bir yandan da gelişmekte olan ülkelerdeki düşük maliyetli üretim merkezleri fiyat rekabetini zorlaştırıyor. Teknolojik yenilikler, otomasyon, yapay zekâ ve Sanayi 4.0 uygulamaları, üretim süreçlerini daha verimli ve maliyet faal hale getirebiliyor; dijitalleşme müşteri taleplerine daha süratli karşılık verilmesine imkan sağlıyor.
LİDERLİĞİN ÖĞRENİLEBİLİR BİR YETKİNLİK OLDUĞUNA İNANIRIM
• Liderliğin, karizma, cüret, vizyonerlik üzere kısmen doğuştan gelen özelliklerle ilişkili olsa da büyük oranda öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir yetkinlik olduğuna inanırım. Liderlik marifetleri eğitim, tecrübe, kendini geliştirme ve geri bildirim süreçleriyle ilerletilebiliyor. Değerli olan, bu hususta bir istek ve efor göstermek…
• Hepimiz iş ortamında tenkide hoşgörülü olmayı öğrenmek zorundayız. Bu müsamaha olmazsa açık tartışma ortamı doğmaz, iştirak gerçekleştirilemez. Lakin bu bahiste bazen zorlandığımız da bir gerçek zira tenkitler bazen insanın özgüvenini, kimliğini ya da uğraşlarının bedelini sorguluyor üzere hissedilebiliyor. Eleştiriyi yapan bir öğrenme fırsatı olarak görmeye, savunmaya geçmeden evvel karşı tarafın niyetini anlamaya çalışmamız gerekiyor.
patronlardunyasi.com
