Türkiye’de aktif ‘.tr’ alan adı sayısı 1,3 milyona yaklaştı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumunun (BTK) pazar datalarından yapılan derlemeye nazaran, “.tr” alan isimleri idaresi 1991’den itibaren Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından yapılmaya başlandı.
2008’de çıkarılan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ile internet alan isimlerinin tahsisini yapacak kurum yahut kuruluşun tespiti ile alan ismi idaresine ait yol ve temellerin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından belirlenmesi kararlaştırıldı.
Bakanlık tarafından hazırlanan “İnternet Alan İsimleri Yönetmeliği” 7 Kasım 2010’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikle “.tr” uzantılı alan isimlerinin tahsisine ait iş ve süreçlerin yürütülmesi yetkisi ve vazifesi BTK’ya verildi.
Bu vazife kapsamında BTK bünyesinde TRABİS (.TR Ağ Bilgi Sistemi) 14 Eylül 2022’de faaliyete geçti. TRABİS’in geliştirilmesi kapsamında Resmi Gazete’de 10 Haziran 2023’te İnternet Alan İsimleri Bildirimi’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirim ile alan isimleri idaresine dair muhtaçlık duyulan birtakım güncellemeler BTK tarafından yapıldı. Şura kararıyla düzenlenen “.a.tr” yapısındaki alan isimlerinin birinci tahsis süreçleri ile bu süreçte uygulanacak konulara ait adap ve asıllar yürürlüğe girdi.
Buna nazaran, tahsis süreçlerinde sırasıyla kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarısından fazlası kamuya ilişkin kuruluşların yürürlük tarihinde tahsisli olan alan isimlerine öncelik veriliyor. “a.tr” yapısındaki internet alan adlarıların birinci tahsis süreçlerinde TRABİS tarafından, “a.gov.tr”, “a.edu.tr”, “a.tsk.tr”, “a.bel.tr”, “a.pol.tr”, “a.k12.tr” fiyatsız tahsis ediliyor.
Ardından kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşları, kamuya faydalı dernek ve vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve emekçi yahut patron meslek kuruluşlarına mevcut kullandıkları “org.tr” uzantılı alan isimleri müracaatlarına istinaden evraklı tahsis ediliyor.
“İLK GELEN ALIR” KURALI UYGULANACAK
“a.tr” yapısındaki alan isimlerine ait süreçlerin fiyatları Konsey tarafından düzenleniyor. Buna nazaran, “gov.tr, edu.tr, tsk.tr, bel.tr ve k12.tr” için üretilecek alan isimleri fiyatsız tahsis ediliyor.
Türkiye’de TRABİS öncesi periyotta yaklaşık 460 bin etkin alan bulunuyordu. TRABİS’in devreye girdiği 2022 yılından Eylül 2024 sonuna kadar 810 bin civarında alan ismi tahsis süreci gerçekleştirildi. Böylelikle toplam faal alan ismi sayısı 1 milyon 270 bini buldu.
TRABİS kayıtlarında en büyük hisse 981 bin 821 ile “com.tr” uzantılı internet sitelerine ilişkin. Bunu 164 bin 528 ile “.tr”, 30 bin 62 ile “gen.tr”, 28 bin 8 ile “org.tr” uzantısına sahip siteler takip ediyor. Ayrıyeten, “.web”, “.av”, “.bel”, “.edu” üzere çeşitli mesleklere yönelik alan isimleri da bulunuyor.
Söz konusu alan isimlerini kullanan internet sitelerinin yüzde 84,5’i Türkiye, yüzde 5,3’ü ABD, yüzde 4,3’ü Almanya, yüzde 1,4’ü Fransa, yüzde 1,3’ü Hollanda, yüzde 0,8’i Kanada, yüzde 0,6’sı İngiltere ve yüzde 1,9’u öbür ülkelerde barındırılıyor.
ALAN İSMİ UYUŞMAZLIKLARI ‘TR ALAN İSİMLERİ UYUŞMAZLIK TAHLİL MERKEZİ’NDE GİDERİLİYOR
İnternet Alan İsimleri Yönetmeliği kapsamında “Uyuşmazlık Tahlil Mekanizması”nın (UÇM) işletilmesine ait yol ve asıllar BTK tarafından düzenlendi.
“.tr” uzantılı alan isimleriyle ilgili uyuşmazlıkların süratli, faal ve adil bir formda tahlile kavuşturulması için hizmete sunulan TR Alan İsimleri Uyuşmazlık Tahlil Merkezi, alan isimlerinin tahsisi, kullanımı yahut ihlali nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıklarda alternatif tahlil yolları sunuyor.
Bu kapsamda hizmet veren Bilgi Teknolojileri ve İnternet Güvenliği Derneği (BTİDER), İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) ve TOBBUYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Tahlil Merkezi, mahkemeye gitmeden uyuşmazlıkların tahlilini hedefliyor.
Taraflar ortasında bağımsız hakemler aracılığıyla karar verilmesini sağlayan merkez sayesinde, vakit ve maliyet açısından avantaj sağlanırken hak sahiplerinin mağduriyetleri de önleniyor.
Uyuşmazlıkların tahlilinde, milletlerarası standartlar ve Türkiye’deki ilgili mevzuat göz önünde bulunduruluyor.
patronlardunyasi.com
