Kamuda tasarruf freni patladı, geçen yıla göre tüketim harcamaları 156.7 milyar TL arttı

Ekonomi idaresinin bir yıl evvel açıkladığı üç yıllık bir dö­nemi kapsayan kamuda tasar­ruf ve verimlilik paketi ile kamu harcamalarında 100 milyar li­ralık bir tasarruf öngörülmüş­tü. Lakin devletin son bir yılda yalnızca tüketim mal, materyal ve hizmeti alımları için ödediği para, evvelki bir evvelki yıldaki meblağın 156,7 milyar lira üzeri­ne çıktı.

Hazine ve Maliye Bakanlı­ğı’nın merkezi idare büt­çe datalarına nazaran Mayıs 2024 başı ile bu yılın nisan sonu ara­sındaki son bir yıllık dönem­de tüketime yönelik mal, mal­zeme ve hizmet alım sarfiyatları 404,3 milyar liraya ulaştı. Ma­yıs 2023-Nisan 2024 dönemi­ni kapsayan evvelki bir yıllık devirde kelam konusu masraflar 247,7 milyar TL olmuştu. Buna nazaran merkezi idarenin son bir yıllık tüketim harcaması, önce­ki bir yıla nazaran cari olarak yüz­de 63,3 artış kaydetti.

Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, tüketim harcamaları, bu devirlere gö­re toplam bütçe harcamaların­da yüzde 50 olan artışın epeyce üzerinde gerçekleşti. Tüketici fiyatları bazında (TÜFE) nisan sonu prestijiyle 12 aylık ortala­malara nazaran yüzde 48,73 olan enflasyonla indirgendiğinde devletin tüketim masraflarının son bir yılda gerçek olarak da yüz­de 9,8 arttığı belirlendi.

GÜVENLİK ARAÇ GERECİNDE REKOR ARTIŞ

Önceki yılların tersine devle­tin son bir yıldaki tüketim har­camaları içinde gücün hissesi düşerken, güvenlik ve savun­maya yönelik masraflardaki re­kor artış dikkati çekti.

Savunma ve güvenlikle ilgili alımlara öde­nen toplam para evvelki bir yı­la nazaran yüzde 146,1 artışla 141,6 milyar liraya ulaştı. Bu kapsam­da silah, araç, gereç ve savaş teç­hizatı alımlarına yaklaşık 73 milyar; eldekilerin işletme, ba­kım ve idamesine 21 milyar lira harcandı.

Bir yılda bütçe kapsa­mında mühimmat alımları da 17,6 milyar, güvenlik ve savun­maya yönelik gayrimenkul ya­pım sarfiyatları 10,1 milyar, maki­ne ve teçhizat alımları 5,3 mil­yar, hizmet alımları 4,7 milyar, Ar-Ge sarfiyatları 3,4 milyar, gay­rimenkul büyük tamir gider­leri 3,3 milyar, bu alana yöne­lik öbür masraflar de 3 milyar lira olarak gerçekleşti.

YİYECEK-İÇECEĞE 59,5 MİLYAR

Son bir yılda devletin yiye­cek, içecek ve yem alımları da yüzde 57,8 artışla 59,5 milyar liraya ulaştı. Bunun da 57,1 mil­yar lira ile büyük kısmını yi­yecek alımları oluşturdu. İçe­cek alımlarına 1,2 milyar, yem alımları ve başka kalemlere 1,1 milyar lira ödendi.

Yasayla belirlenen hakkediş hususları ile besin eserleri ve beslenmeyle ilgili her türlü ikmal unsuru sarfiyatları, büt­çede “Yiyecek alım giderleri” kalemini oluşturuyor, nakliye, depolama, pişirme, dağıtım gi­derleri ise ilgili tertibine sarfiyat kaydediliyor.

Hastane, yatılı okul, askeri birlik ve SHÇEK’e bağlı toplumsal hizmet kuruluşla­rında yiyecek hususlarına iliş­kin sarfiyatlar, TSK’ya, kazandan iaşesi mümkün olmayan er, er­baş, hemşire, ebe, hastabakıcı ile sonunda muayene kaydıyla üç aya kadar dinlenme ve ha­va değişimi alan er, erbaş ve as­keri öğrencilerin iaşe bedelleri bu kapsamda yer alıyor.

26 MİLYARLIK KIRTASİYE GİDERİ

Devletin kırtasiye, yayın, baskı ve ofis gereci alım­ları için son bir yılda ödediği para yüzde 48,2 artışla 26 mil­yar lira oldu. Bunun 16,8 mil­yar lira ile en büyük bölümü­nü, basılı olarak alınan yayın­lar dışında kalan gazete, mecmua, bülten, kitap, broşür, afiş, üzere periyodik yahut süresiz yayınların basımı ile bunların yahut daire ve yönetimlerce kullanılan her çe­şit evrakın ciltlenmesine iliş­kin masraflar oluşturdu.

Son bir yılda kalem, silgi, zımba te­li, toplu iğne, ataç, disket, CD, toner, mürekkep, klasör, evrak, basılı kâğıt, defter üzere “kırta­siye” alımlarına 6,3 milyar, cet­vel, makas, kalem açacağı, del­geç, zımba üzere her çeşit “büro malzemesi” alımı için 1,7 mil­yar lira ödendi. Yayın alımla­rı, ders kitabı alımı, T.C. kim­lik kartı ve pasaport defteri sarf materyali üzere başka yayın, baskı ve ofis materyali ve hiz­met alımlarına da 1 milyar lira­nın üzerinde para harcandı.

ÖZEL GİYSİ KUŞAMA 14 MİLYAR

Devletin son bir yıldaki “gi­yim kuşam” alımları yüzde 66,4 artışla 14,1 milyar liraya ulaştı. Bunun 12,4 milyar liralık bölü­mü giyecek alımlarına ödendi. Spor materyali alımları da 1,2 milyar lira olurken, kalan bö­lüm “tören malzemesi”, “bando malzemesi”, “kuşam” ve başka kalemlere harcandı.

Mehter, bando ve boru takım­ları üzere oluşumların özel gi­yim-kuşamları ve kullandıkları müzik alet ve modülleri ile bun­lara ait gereçler ile sağ­lığı bozucu ve zehirleyici oldu­ğu doktor raporu ile belirlenen vazifelerde fiilen çalışanlara ve­rilen giyecek ve hami mal­zemelerin temini için gerekli harcamalar bütçeden karşıla­nıyor. Forma, şort, t-shirt, eşof­man, ayakkabı üzere sportmen giysi­leri ile top, raket, güreş minderi, skor tabelası, tenis masası, ok, amaç tahtası üzere spor malze­meleri ve merasimlerde kullanılan özel giysi ve gereçler ile hay­vanların kuşam alımları bu kap­samda yer alıyor.

Su ve paklık gereci alımlarına son bir yılda ödenen para da yüzde 36 artışla 9,6 mil­yar liraya ulaştı. Bir yılda su alı­mına 5,2 milyar, paklık mad­desine 4,4 lira ödendi.

NATO altyapısına yönelik inşa edilen ve yatırım progra­mına dahil olmayan her tür­lü taşınmazın üçüncü şahıs­lara ihale edilmesi yoluyla in­şası ve tamiratına da bir yılda 930,8 milyon lira ödenirken, devletin yıllık bahçe malze­mesi alımları ve üretim ve ba­kım masraflarının de ortalarında bulunduğu başka tüketim mal ve gereci alımlarına yap­tığı toplam yıllık harcama da 23,8 milyar lira oldu.

KAMUDA TASARRUF PAKETİ NE ÖNGÖRÜYORDU?

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in geçen yıl mayıs ayı başında kamuoyuyla paylaştığı “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”nde en önemli şu tedbirler öngörülüyordu:

-Deprem riski olanlar hariç, yeni bina alımı ve üretimi 3 yıl durdurulacak

-Yeni bina kiralanmayacak

-Üç yıl yeni araç satın alınmayacak ve kiralanmayacak

-Toplu taşıma olan yerlerde işçi servisleri kaldırılacak (savunma ve güvenlik hariç)

-Üç yıl boyunca kamuda yalnızca emekli olanlar kadar yeni istihdam sağlanacak

-Kamu çalışanlarının yönetim kurulu fiyatlarına üst hudut getirilecek

-Esnek ve uzaktan çalışma modelleri geliştirilecek

-Hizmet içi eğitimler kamu tesislerinde yapılacak

-Yurt dışı süreksiz vazifeler sınırlandırılacak

-Kamu kurumlarının ajanda, plaket ve takvim üzere ikramlar vermesi yasaklanacak

-Demirbaş alımları üç yıl durdurulacak

-Mal ve hizmet alımlarında yüzde 10, yatırım ödeneklerinde yüzde 15 kesinti yapılacak.

AKARYAKIT VE DOĞAL GAZA 112,8 MİLYAR TL

Önceki bir yılda 95,5 milyar lira olan devletin güç sarfiyatları, son bir yılda yüzde 18,2’lik bir artışla 112,8 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu kapsamda evvelki yıla nazaran yüzde 10,4 daha fazla olmak üzere 56,4 milyar liralık elektrik faturası ödendi. Kamuda kullanılan kömür, kalorifer yakıtı, doğal gaz, tüp gaz üzere ısıtma ve pişirmeyle ilgili her türlü unsur, gereç ve yakıtların tüketim bedeli son bir yılda yüzde 34 artışla 26,6 milyar lira oldu. Devletin, devasa parkındaki motorlu taşıtların yaktığı akaryakıt, mazot vb. başta, her çeşit akaryakıt, madeni yağ, antifriz, gibisi tüketim malları ve kimyevi husus alımlarına ödediği para ise yüzde 21,1 artışla yaklaşık 26 milyar lira olurken jeotermal, nükleer üzere öteki kalemlere yapılan ödeme de 1 milyar liraya yaklaştı.

ÖZEL MATERYAL ALIMINA 16 MİLYAR TL

“Tıbbi materyal ve ilaç alımı” için ödenen fiyat bir yılda 9,4 milyar lira oldu. Kamu işçisi ve bakmakla yükümlü oldukları şahısların tedavileri için reçete karşılığında eczanelerden alınan ilaçlar ile kurumların doktorluk, dispanser, revir üzere üniteleri ile hastaneler ve öteki sıhhat kuruluşlarında yahut hizmet yerlerinde (ecza dolapları dahil) kullanılmak üzere toptan yahut perakende olarak alınan ilaç, hammadde ve tıbbi materyal bedelleri ile haşereyle çabada kullanılacak ilaç ve kimyasal unsurlar bu kapsamda yer alıyor. Birebir devirde 3,4 milyar liralık laboratuvar materyali ve kimyasal gereç alımı yapıldı, canlı hayvan alım ve bakım masrafı yanında, tıbbi ve zirai nitelikte öteki kalemlerle birlikte “özel malzeme” alımları toplamda 16 milyar lirayı geçti.

patronlardunyasi.com