Dubaili Emirates rekor kârla hava yolu şirketleri arasında lider olurken yılın ilk çeyreğinde zarar eden THY neyi yanlış yaptı?
Deniz DALLI
Stratejinizi, vizyonunuzu ve misyonunuzu belirlerken seçtiğiniz sözler sizin ufkunuzu belirliyor. “… yalnızca bir nakliyat şirketi değildir. Ekonomik dönüşüm için bir araç, dünya kıtalarını birbirine bağlayan stratejik bir köprü ve bizi geleceğe hakikat gökyüzünde uçuran gelişimsel bir taşıyıcıdır.” Bu tırnak içerisindeki cümlenin üç nokta olan kısmına Dubai piri Şeyh Muhammed bin Raşid El Maktum ‘Emirates’i koyuyor.
DÜŞLER SAHNESİNDEN ELENDİ ANCAK MAVİ GÖKLERİN LİDERİ
Sihirli kelimeler muvaffakiyet için elbette yetmiyor. Çünkü günümüz dünyasında ‘reklam’ her şey olduğuna nazaran kesenin ağzını açmak da lazım. İşverenler Dünyası’nda dün yer alan haberimizde Şampiyonlar Ligi’nde Fransız temsilcisi PSG’nin sponsoru olan Qatar Airways’in İngiliz temsilcisi Arsenal’in sponsoru Emirates’i eleyerek finale çıktığını kaleme almıştık. Emirates, Arsenal formasının göğsünde yer almak için dönem başına 50 milyon sterlin (66,5 milyon dolar) ödeyip düşler sahnesinden elenmiş olsa da gökyüzünün şampiyonu pozisyonunda. Açıkladığı sayılar da bunu gösteriyor.
Körfez merkezli havayolu şirketi, 31 Mart’ta sona eren yıl için 20,5 milyar dirhem (5,6 milyar dolar) kâr açıkladı. Şirketin geliri ise yüzde 6 artarak 145,4 milyar dirheme (39 milyar dolar) yükseldi.
PEKİ YA TÜRKİYE’NİN GÖZBEBEĞİ THY’DE SAYILAR NEYİ GÖSTERİYOR
Türkiye’nin gözbebeği Türk Hava Yolları’nın (THY) da hali pürmelalini sayılarla ortaya koyalım. Onlar da ne halde olduklarını daha bir hafta evvel açıkladılar. 128 ülkede 328 noktaya uçuyor THY. Burada kısa bir parantez açalım, Emirates ise 6 kıtada 85 ülkede 133 noktaya uçuyor.
THY’nin sayılarına dönecek olursak…
“Dünyanın en çok ülkesine uçan hava yolu” unvanını elimizde bulunduruyoruz lakin bu yılın birinci çeyreğine ait sayılara nazaran THY’nin ziyanı 1 milyar 854 milyon lira yani 46,5 milyon dolar. Geçen yılın birebir devrinde 6 milyar 918 milyon TL net kâr elde edilmişti.
EN ÇOK NOKTAYA UÇMAK BECERİ Mİ?
İlk çeyrekle ilgili çokça sayı mevcut lakin sayılara boğup temel varmak istediğimiz yerden sapmadan şu soruyu soralım: Neden? Emirates neyi gerçek yapıyor, THY nerede yanlış yapıyor? En fazla noktaya uçmak -ki filosunda 492 uçak bulunuyor- beceri mi?
En kârlı hava yolu şirketi Emirates ise dünyanın en genç filolarından birine sahip, şu an hepsi geniş gövdeli toplam 259 adet uçağı bulunuyor.
THY NEDEN TÜRBÜLANSA GİRDİ?
THY birinci çeyreğe ait 29 Nisan’da ziyan açıklayınca borsadaki payı birinci yansıyı verdi ve yüzde 3 bedel kaybetti. Hatta bu durum Borsa İstanbul BIST 100 endeksini de 21 puan geriye çekti. Son bir ayda 324 TL düzeylerine kadar çıkan paylar bugün 284 TL civarında.
THY’nin rötar sayısını merak edip Google’a yazınca cevap yapay zekadan geldi. Buna nazaran THY günlük 1144 uçuşla Avrupa’da ikinci sırada yer alıyor. Bu kadar çok uçuşun olması potansiyel olarak daha fazla rötar ihtimalini akıllara getiriyor. Daha fazla rötar demek daha fazla maliyet demek elbette. Ne kadar çok rötar, hava yolu şirketinin yolculara o kadar çok konaklama bedeli ödemesi ve hatta tazminat ödemesi manasına geliyor. Türkiye’de otel ve konaklama masraflarının artması da hava yolu şirketlerini olumsuz etkiliyor.
Zararın ana sebebi ise dolar bazında yüzde 44,6 artış gösteren işçi sarfiyatları. Şirketin işçi masrafları 1 milyar dolardan 1,35 milyar dolara yükseldi. Ortadaki 319 milyon dolarlık işçi maliyeti artışı, şirketin bilançosuna direkt tesir etti.
Şirket, 2025 yılının birinci çeyreğinde yüzde 2,3 yolcu büyümesi elde ederken, yolcu başına geliri ise yüzde 1,6 düştü. Global ticaretteki yavaşlama da kargo gelirlerini etkiledi.
EMIRATES NEYİ YANLIŞSIZ YAPIYOR?
‘Premium.’ Evet, orta başlıktaki soruya verilen ve akla gelen birinci karşılık: Premium. Emirates’in dün bilançosuna ait İşverenler Dünyası’nda yer alan haberde de bu ayrıntı ön plandaydı. Haberde motamot şöyle deniliyordu: “Kârda en büyük hisse, yüksek fiyatla satılan en kıymetli özel koltukların satışında oldu. Dubai ile Londra Heathrow birinci sınıf ortasında Emirates’te gidiş-dönüş birinci sınıf bilet biletleri Haziran ayında seyahat için yaklaşık 14.800 dolara (572 bin TL) satışta. British Airways’te muadil bir bilet yaklaşık 9.300 dolara (359 bin TL) satışta.”
Emirates, lüks imkanlar, uçak içi cümbüş ve yüksek kaliteli ikram hizmetleriyle premium manada öne çıkıyor ve gelirlerinin değerli bir kısmını da business ve birinci sınıf yolculardan elde ediyor.
‘Deneyim.’ Sihirli sözcüklerden birisi de bu sanıyorum. Yeni jenerasyonun en öncelikli tercihi de bu, deneyimlediği şeyi satın alıyor. Hava yolu şirketi buna odaklanınca güçlü sadakat de peşinden geliyor.
Emirates yalnızca yolcu biletlerinden değil, tıpkı vakitte kargo operasyonlarından, bagaj fiyatları üzere yan hizmetlerden ve uçak içi satışlardan da kıymetli gelir elde ediyor.
Yüksek talep, geniş ağ, Dubai’nin bir merkeze dönüşmesi, teknolojik yatırımlar, filonun yenilenmesi, hizmetler… Daha birçok şey yazılabilir buraya. Ez cümle, türbülanstan çıkmak için Amerika’yı yine keşfetmeye gerek yok. Gerçek yapılandan feyz almak herkese kazandırır.
patronlardunyasi.com
