Medya kuruluşlarından yapay zeka geliştiricilerine çağrı: Haber içeriğini korumak için iş birliği yapın
Mustafa Ali AYKOL
Polonya’nın Krakow kentinde düzenlenen Dünya Haber Medyası Kongresi 2025 kapsamında yapılan duyuruyla, medya kuruluşları “Yapay Zeka Çağında Haber Bütünlüğü” başlıklı global bir teşebbüsü kamuoyuna tanıttı. Bu teşebbüsün temelinde, yapay zeka teknolojilerinin gelişimiyle birlikte, haber içeriklerinin müsaadesiz kullanımı ve dezenformasyonun yayılması üzere risklerin önemli boyutlara ulaşması yatıyor. Avrupa Yayın Birliği (EBU), Dünya Gazeteciler Birliği (WAN-IFRA), Asya-Pasifik Yayın Birliği (ABU) ve çok sayıda bağımsız yayıncı, bu teşebbüse takviye vererek kesimin sesini birleştirmiş oldu.
BEŞ UNSURLUK MANİFESTO
Yayımlanan bildiride, yapay zeka geliştiricilerinin uyması beklenen beş temel etik unsur şu halde sıralanıyor:
1-İçerik Kullanımı İçin Açık Müsaade: Haber kuruluşlarının içerikleri, sırf açık ve şeffaf bir müsaade süreciyle yapay zeka modellerinde kullanılabilir.
2-Kaynakların Açıkça Belirtilmesi: İçeriklerin kökeni net bir biçimde gösterilmeli, yapay zeka tarafından üretilen bilgi ile insan eliyle yazılmış haberler birbirinden ayırt edilebilmelidir.
3-Haber Bütünlüğünün Korunması: AI modelleri, gerçek dışı, aldatıcı yahut bağlamından koparılmış içerikler üretmemeli; halkı yanlış yönlendirmemelidir.
4-Görsel ve İşitsel İçeriklerde Etik Kurallar: AI tarafından oluşturulan görseller yahut ses kayıtlarında, içeriğin yapay üretim olduğu açıkça belirtilmelidir.
5-Yapay Zeka ile Üretilen İçeriğin Arşivlenmesi ve Etiketlenmesi: Gelecekte yapılacak kontroller için yapay zeka dayanaklı içeriklerin kimliği ve üretim tarihi saklanmalıdır.
NEW YORK TIMES DAVASI EMSAL OLDU
Girişimin ortaya çıkışında, bilhassa The New York Times’ın OpenAI ve Microsoft’a karşı açtığı telif hakkı davası tesirli oldu. Times, içeriğinin müsaadesiz olarak büyük lisan modellerine eğitim verilirken kullanıldığını öne sürerek, yapay zekaların gazetecilik eserlerinden “bedelsiz yarar sağladığını” savunmuştu.
Ayrıca, yapay zeka sistemlerinin kimi durumlarda yanlış yahut uydurma haber başlıkları üretmesi, kamuoyunda inanç kaybına neden olabiliyor. Yapay zekanın gazetecilik alanına girmesi, potansiyel yararların yanı sıra önemli etik ikilemler de yaratıyor.
“İÇERİK KAYNAKLARINA HÜRMET OLMAZSA BİLGİ EKOSİSTEMİ ÇÖKER”
EBU Genel Müdürü Noel Curran, kongrede yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Eğer yapay zeka sistemleri, gazetecilerin oluşturduğu içerikleri müsaade almadan kullanırsa, sonunda yanlışsız bilgiye ulaşabileceğimiz kaynaklar ortadan kalkar. Gerçek haberciliği desteklemek için içerik üreticileriyle iş birliği kaçınılmaz.”
WAN-IFRA Başkanı Vincent Peyrègne de, medya kesiminin uzun müddettir sıkıntı kaideler altında sürdürülebilir bir model kurmaya çalıştığını, yapay zekayla yeni bir fırsat penceresi açılabileceğini lakin bunun etik unsurlar çerçevesinde olması gerektiğini belirtti.
Bu teşebbüs hem gazeteciliğin geleceği hem de yapay zekanın güvenilirliği açısından kıymetli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Gözler artık, OpenAI, Google, Meta ve Anthropic üzere devlerin bu davete nasıl karşılık vereceğine çevrilmiş durumda.
patronlardunyasi.com
