TCMB: Nisan ayında temel mal enflasyonu artabilir, hizmet enflasyonu yatay seyredecek
TCMB Para Siyaseti Heyeti’nin 17 Nisan’daki toplantısına ait özet yayımlandı.
Tüketici fiyatlarının mart ayında yüzde 2,46 yükseldiği, yıllık enflasyonun 0,95 puan azalarak yüzde 38,10 düzeyine gerilediği anımsatılan özette, şu bilgilere yer verildi:
“B ve C endekslerinin yıllık enflasyonu sırasıyla 2,48 ve 2,79 puan azalarak yüzde 36,99 ve yüzde 37,42 olmuştur. Yıllık enflasyona katkılar besin ve alkol-tütün-altın kümelerinde artarken, hizmet, temel mallar ve güç kümelerinde gerilemiştir. Mevsimsel tesirlerden arındırıldığında, aylık tüketici enflasyonu işlenmemiş besin kaynaklı olarak bir evvelki aya kıyasla yükselmiş; besin dışı aylık tüketici enflasyonu ise sonlu bir gerileme kaydetmiştir.”
Özette, mart ayında temel mal enflasyonunun görece düşük bir seyir izlediği, hizmet enflasyonundaki zayıflama eğiliminin sürdüğü belirtildi.
Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışlarının ölçülü seyrini koruduğu aktarılan özette, hizmet dalında aylık enflasyonun alt kümeler genelinde yavaşladığı ulaştırma hizmetlerinde ise fiyatların düşüş kaydettiği vurgulandı.
Özette, mart ayı tüketici fiyat gelişmelerinde besin kümesinin öne çıktığı, küme aylık enflasyonunun işlenmemiş besin kaynaklı güçlendiği kaydedildi.
Bu gelişmede olumsuz hava şartları nedeniyle taze meyve zerzevat fiyatlarında görülen yükseliş belirleyici olurken, ramazan ayının da tesiriyle et fiyatlarında kaydedilen artışın da dikkat çektiği belirtilen özette, güç fiyatlarının mart ayında yatay seyrettiği bildirildi.
Özette, global ham petrol fiyatlarındaki düşüş kaynaklı akaryakıt fiyatlarında gerçekleşen gerilemenin şebeke suyu fiyatlarındaki artışla dengelendiği aktarıldı.
ENFLASYONUN ANA EĞİLİMİ MART AYINDA GERİLEDİ
Enflasyonun ana eğiliminin mart ayında gerilediği belirtilen özette, mevsimsellikten arındırılmış aylık artışların B endeksinde zayıflarken C endeksinde yatay seyrettiği vurgulandı.
Özette, bu devirde fiyat artışlarının B endeksini oluşturan kümelerden temel mallarda yükseldiği hizmet ve bilhassa işlenmiş besinde daha bariz olmak üzere yavaşladığı tabir edildi.
Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergelerinin mart ayında medyan enflasyonda yatay seyre, başka ana eğilim göstergelerinde ise gerilemeye işaret ettiğine dikkatin çekildiği özette, şu bilgilere yer verildi:
“Mart ayı prestijiyle son üç aylık periyotta mevsim tesirlerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı hem temel mallarda (yüzde 1,45) hem de hizmet bölümünde (yüzde 3,85) bir evvelki aya kıyasla yavaşlamıştır. Kira hariç hizmetlerde ise bu oranın yüzde 3,48’e gerilediği izlenmiştir. Hizmet dalında hâkim olan fiyatlama davranışı kıymetli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki tesirlerinin uzun bir vakte yayılmasına neden olmaktadır. Bu görünümle, hizmet enflasyonu mallara nazaran yüksek seyrini sürdürmektedir. Ocak ayında vakte bağlı tesirlerle yükselen hizmet kümesi fiyat artışları şubat ve mart aylarında değerli bir zayıflama eğilimi göstermiştir. Kira enflasyonu mukavele yenileme oranındaki mevsimsel düşüşün yanı sıra kontratlardaki artış oranının yavaşlamasıyla aylık bazda yüzde 3,39’a gerilemekle birlikte yüksek seyrederek hizmetler içinde öne çıkmıştır. Kira dışındaki hizmetlerde de aylık enflasyon yavaşlayarak yüzde 1,55 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu devirde mevsimsel tesirlerden arındırıldığında aylık enflasyonunun haberleşme, kira, ulaştırma ve lokanta otel kümelerinde yavaşladığı, başka hizmetler alt kümesinde ise bir evvelki aya kıyasla yükseldiği görülmüştür. Haberleşme hizmetleri aylık enflasyonu bariz biçimde yavaşlamış, ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki gerilemede şehirlerarası nakliyecilik öne çıkmıştır.”
Özette, Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro bilgileri üzerinden takip edilen öncü göstergelerin nisan ayında aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ettiği belirtildi.
Mevsimsel tesirlerle düşüş gösteren kontrat yenileme oranı yanında, yeni ve yenilenen mukavelelerde referans alınan kira artış oranının yavaşlayarak da olsa, gerileme eğilimini koruduğunun gözlendiği söz edilen özette, “Gerek PÖS mikro datalarından elde edilen yeni ve yenilenen kontratlarda oluşan gerekse de konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının TÜFE’deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında pahalar aldığı ve gerilemeye devam ettiği izlenmektedir. ” tabirine yer verildi.
Özette, yurt içi üretici fiyatlarının mart ayında yüzde 1,88 arttığı, yıllık enflasyonunu 1,71 puan düşerek yüzde 23,50 ile gerileme eğilimini sürdürdüğü anımsatıldı. Böylece, yıllık üretici enflasyonunda 2021 yılından bu yana kaydedilen en düşük düzeylere ulaşıldığı aktarılan özette, “Mart ayında ana sanayi kümeleri prestijiyle, güç kümesi manşet üretici enflasyonunu sınırlarken, öteki ana kümelerde temelde Türk lirasındaki gelişmelerin yansımasıyla aylık yüzde 2’nin üzerinde fiyat artışları kaydedilmiştir. Üretici enflasyonunda gözlemlenen görece düşük seyir, tüketici tarafında mal fiyatlarını olumlu tarafta etkilemektedir. ” denildi.
“KÜRESEL TİCARETTE ARTAN MÜDAFAACI EĞİLİMLERİN DEZENFLASYON SÜRECİNE MÜMKÜN TESİRLERİ YAKINDAN TAKİP EDİLMEKTEDİR”
Mart ayında milletlerarası emtia fiyatlarının düşüş kaydettiği vurgulanan özette, alt kümeler bazında bakıldığında güç kümesinde bariz olmak üzere hem güç hem de güç dışı emtia fiyatlarının gerilediği kaydedildi.
Enerji dışı emtia fiyatlarında yüzde 6’ya yakın gerileme gösteren ziraî emtia fiyatlarının öne çıktığı belirtilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Öte yandan, FAO besin fiyatları endeksi mart ayında nispeten yatay seyretmiştir. Nisan ayının birinci yarısına bakıldığında emtia fiyatlarındaki gerilemenin güç kümesi öncülüğünde hayli hızlandığı görülmektedir. Tarifelerdeki artış ve buna eşlik eden belirsizlik ortamında global iktisatta beklenen yavaşlamanın tesiriyle başta ham petrol olmak üzere emtia fiyatları kıymetli bir düşüş kaydetmiştir. Mart ayında ortalama 72,6 ABD doları düzeyinde olan Brent ham petrol fiyatları, 4 Nisan sonrasında 65 dolar düzeylerinde dalgalanmıştır. Global ticarette artan muhafazacı eğilimlerin global iktisadi faaliyet, emtia fiyatları ve sermaye akımları kanalıyla dezenflasyon sürecine muhtemel tesirleri yakından takip edilmektedir. Global Arz Zinciri Baskı Endeksi mart ayında tarihî ortalamasının bir ölçü altında gerçekleşmiştir. Global ve Çin’e yönelik konteyner endeksleri mart ayında gerilerken, kuru yük nakliyecilik fiyat endeksleri birebir periyotta yükseliş göstermiştir. Döviz kuru sepeti, Euro kurunda daha besbelli olmak üzere, mart ayında yükselmiştir. Mart ayında mevsimsel tesirlerden arındırılmış imalat sanayi PMI dataları hem girdi fiyatlarında hem de eser fiyatlarında zayıflamaya işaret etmiştir.”
“SON PERİYOTTA FİNANSAL PİYASALARDA YAŞANAN GELİŞMELER ENFLASYON BEKLENTİLERİNİ OLUMSUZ TARAFTA ETKİLEMİŞTİR”
Özette, son periyotta finansal piyasalarda yaşanan gelişmelerin enflasyon beklentilerini olumsuz tarafta etkilediği belirtilerek şu bilgilere yer verildi:
“Nisan ayı Piyasa İştirakçileri Anketi sonuçlarına nazaran 2025 yıl sonu enflasyon beklentisi 1,9 puan yükselerek yüzde 30,0 düzeyine ulaşmıştır. 2026 yıl sonu enflasyon beklentisi 1,2 puanlık üst istikametli bir güncelleme ile yüzde 20,3 seviyesinde gerçekleşmiş ve öteki vadelerdeki beklentilerde de yükselme görülmüştür. Gelecek on iki ay ve yirmi dört ay sonrasına ait enflasyon beklentileri sırasıyla 1,0 puan ve 0,6 puan güncellenerek yüzde 25,6 ve yüzde 17,7 düzeyinde gerçekleşmiştir. 5 yıl sonrasına ait enflasyon beklentisi ise 0,1 puan yükselişle yüzde 11,1 seviyesinde ölçülmüştür. Gerçek dal beklentilerine bakıldığında, şubat ayında yüzde 41,9 olarak ölçülen firmaların on iki ay sonrasına ait yıllık enflasyon beklentisi, mart ayında 0,8 puan azalarak yüzde 41,1 düzeyine gerilemiştir. Birebir devirde hane halkının on iki ay sonrasına ait enflasyon beklentileri yatay bir görünümle yüzde 59,3 düzeyinde seyretmiştir. Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları dezenflasyon süreci açısından risk ögesi olmaya devam etmektedir.”
Öncü bilgilerin de nisan ayında enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret ettiği vurgulanan özette, “Aylık temel mal enflasyonunun finansal piyasalardaki gelişmelerin tesiriyle nisan ayında bir ölçü yükseleceği, hizmet enflasyonunun ise görece yatay seyredeceği öngörülmektedir.” sözüne yer verildi.
Özette, kur geçişkenliği yüksek olan araba üzere sağlam tüketim mallarında fiyat artışlarının izlendiği aktarıldı.
Son devirde zayıflama eğilimi sergileyen mevsimsellikten arındırılmış hizmet enflasyonunun ise görece yatay seyrettiği söz edilen özette, şunlar kaydedildi:
“Hizmet kümesinde, ulaştırma hizmetlerinin bir evvelki aydaki düşüşü takiben nisan ayında artması beklenmektedir. Mart ayında yüksek seyreden işlenmemiş besin fiyat artışları nisan ayının birinci haftalarında zerzevat fiyatlarında gerçekleşen düzeltme kaynaklı daha ölçülü seyretmiştir. Lakin nisan ayında yurt geneline yaygın bir biçimde gerçekleşen zirai don hadisesi önümüzdeki periyoda dair başta meyve olmak üzere taze meyve ve zerzevat fiyatları üzerinde üst taraflı riskleri artırmıştır. Öncü bilgiler başka işlenmemiş besin kümesindeki fiyat artışlarının kırmızı et ve yumurta kalemleri kaynaklı sürdüğüne işaret etmektedir. Güç kümesinde mesken elektrik fiyat tarifelerine yapılan artışın tesirleri gözlenirken, global gelişmelerle besbelli formda gerileyen ham petrol fiyatlarının akaryakıt fiyatlarını düşürmesi, küme fiyat artışını bir ölçü sınırlamaktadır.”
patronlardunyasi.com
