Zirai donun etkisi hızla hal fiyatlarına yansıdı: Meyve fiyatlarında yüzde 30’a varan artış, üreticiyi ve tüketiciyi zorluyor
Yılın başında mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklara aldanıp çiçek açan meyve ağaçlarını, nisanda gelen don vurdu. Yapılan incelemeler 36 vilayette zirai dondan etkilenen 16 eserde önemli ziyan olduğunu gösterdi. Lakin çarşı-pazarda yalnızca bu 16 esere değil, depodan çıkan, dondan etkilenmeyen ve stokta ölçü olarak da çokça bulunan eserlere de ‘fırsat’ artırımları yapılmaya başladı. Son 2 haftada birçok eserin fiyatı değişti. Asıl artışların ise meyvenin hasadının yapılacağı yaz aylarında eserdeki azalmayla birlikte ortaya çıkacağı belirtiliyor.
Fiyatlardaki oynama, bilhassa hal fiyatlarında kendini gösterdi. Dondan etkilenen eserlerde son bir haftada yüzde 20-30 ortasında fiyat artışları görüldü. Eserler son tüketiciye ulaşana kadar fiyatları yüzde 40’a kadar artırım gördü. Depolarda tutulan portakal, şubatta halde 20 lira iken, bugün hal fiyatının 35 liraya yükseldiği görülüyor. Markette ise alınamayacak kadar eskimiş olan portakalın 55-60 lira etiket taşıdığı görülüyor.
Elma şubatta halde 25 liraya satılırken, artık 35 liraya yükseldi. Markette ise 55-70 liraya satışta. Fındık, halde 150 liradan 200 liraya çıkınca, perakende fiyatı 500-600 lira ortasında belirlenmiş durumda. Tarım kesimi temsilcileri, bu durumun yalnızca tüketici fiyatlarını değil, tıpkı vakitte çiftçinin gelirini ve besin arzını da önemli manada tehdit ettiğini vurguluyor.
MEYVEDE KAYIP YILI OLACAK
Türkiye gazetesinden Kaan Zenginli’nin haberine nazaran, İstanbul Halciler Derneği Başkanı Numan Dayan, yaşanan zirai don olaylarının 36 ili etkilediğini belirterek, kimi bölgelerde zararın yüzde 100 olduğunu söz etti. Ağaçların çiçek açtığı devirde gece saatlerinde -15 dereceye kadar düşen sıcaklığın don tesiri oluşturduğunu ve tarlaların donduğunu belirten Dayan “Önümüzdeki aylarda kimi meyvelerin arzında sorun oluşacak. Fiyat artışları ve eser bulunma üzere durumlar yaşanacak” dedi.
Dayan yaşanan süreci “özellikle meyvede kayıp yılı olacak” diyerek özetledi. Uzmanlar, bu yılki don felaketinin yalnızca birkaç haftalık değil, uzun vadeli bir ziraî krizin başlangıcı olabileceği görüşünde birleşiyor. Meyve-sebze arzında yaşanacak düşüşlerin enflasyonu da tetikleyebileceği belirtiliyor. Tarımda toparlanmanın vakit alacağına dikkat çekilerek, acil takviye paketlerinin hayata geçirilmesi gerektiği tabir ediliyor.
MÜŞTERİLER ŞİKÂYET EDİYOR
Pazarcı esnafı Mehmet Aydın, yaşanan zirai don olaylarının tesirini tezgâhında her gün daha fazla hissettiğini söylüyor. “Geçen haftaya nazaran elmanın, armudun, mandalinanın ve üzümün fiyatı önemli oranda arttı. Müşteri soruyor, ‘Bu fiyatlar ne bu türlü?’ diye lakin biz de çaresiziz. Tarlada eser kalmayınca mal kıymetleniyor. Hem müşteri şad değil hem biz kazanamıyoruz” dedi. Aydın, ilerleyen aylarda daha da güç bir devir beklediklerini belirterek “Bu yaz hem eser az olacak hem fiyatlar uçacak. Vatandaşın alım gücü zati düşük. Bu türlü giderse ne çiftçi dayanır ne biz tezgâh açabiliriz” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekiyor.
patronlardunyasi.com
