Merkez Bankası’nın 3.5 puanlık artışı yetmedi: Fonlama maliyeti 5.5, TLREF 7, ticari faiz 10 puan arttı
Türkiye piyasalarında 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınıp tutuklanmasıyla yaşanan sarsıntının faize faturası ağır oldu. Merkez Bankası geçen hafta nisan Para Politikası Kurulu toplantısında siyaset faizini 350 baz puan artırdı ve 18 Mart’ta yüzde 42,5 olan oran yüzde 46’ya çıktı. Fonlama ve piyasa faizleri ise siyaset faizinden daha yüksek oranda artış gösterdi. Piyasa gösterge faizi ve BİST gecelik ortalama repo faizi birebir devirde 7 puan, yüklü fonlama maliyeti de 5.5 puan arttı. Ticari kredi faizi son bir ayda 10 puana yakın yükselirken mevduat faizi ise 5 puanın üzerinde yükseldi. 19 Mart öncesi siyaset faizinde 2.5 puan daha indirim beklenirken artırım yaşandığı üzere uzmanlar uzun bir müddet daha faizlerde yüksek seyrin devam etmesini öngörüyor.
FONLAMADA FARKLI KANALLARLA MALİYET ARTIRILDI
Ekonomim2den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, Merkez Bankası’nın nisan toplantısına yönelik beklentisi de 250 baz puan daha indirim istikametindeydi. Kredi ve mevduat faiz oranlarında ise hafif de olsa düşüş başladı. Lakin 19 Mart’ta başlayan piyasa çalkantıları tüm beklentileri alt üst ettiği üzere faiz oranlarının da tarafını üste çevirdi. Merkez Bankası evvel orta toplantıda faiz koridoru üst sonunu yüzde 46’ya çıkardı, akabinde geçen haftaki Para Politikası Kurulu toplantısında da siyaset faizini yüzde 42,5’ten yüzde 46’ya, gecelik borç verme faizini de yüzde 46’dan yüzde 49’a yükseltti. Böylelikle hem ana araç olarak siyaset faizini kullanmaya döndü, hem de yüzde 49’a kadar kendine alan açtı. Ve bu alanı haftanın son süreç günü de kullandı.
18 Nisan günü Merkez Bankası 20 Mart’tan bu yana açmadığı haftalık repo ihalelerine tekrar başladı. Bu kanaldan siyaset faizi yani yüzde 46 ile piyasayı fonladı. Lakin fonlamanın tamamını haftalık repo ihalesi kanalından gerçekleştirmedi ve bankaları BİST’e ve gecelik borçlanmaya yönlendirdi. Böylelikle yüklü fonlama maliyeti siyaset faizi olan yüzde 46’nın üzerinde oluştu. Tüm bu fonlama kanallarında faiz oranları 19 Mart öncesinden bugüne 1 ayda epey sert yükselişler gerçekleştirdi.
TLREF FAİZİ 1 AYDA 7 PUAN BİRDEN ARTTI
Öncelikle siyaset faizi 3.5 puan arttı. Öbür fonlama kanalı BİST ortalama repo faizi ise 18 Mart’ta yüzde 42,02 düzeyinde iken 18 Nisan’da yüzde 48,95’e yükseldi. Bu kanalda faiz artışı 6.93 puanla 7 puana dayandı. Merkez Bankası yüklü fonlama maliyeti 18 Mart’ta yüzde 42,5 ile siyaset faizi oranında iken 18 Nisan’da yüzde 47,97’ye geldi. Ve 5.47 puan birden yükseldi.
En son yüklü fonlama maliyetinin bu düzeylerde oluşu ocak ayı başında şimdi Merkez Bankası siyaset faizinde ikinci indirimi yapmadan evvel idi. Bir ayda fonlama maliyeti 5.5 puan, BİST ortalama repo faizi de 7 puan yükseldi. Kredi faizleri bilhassa de ticari kredi faizleri için piyasanın gösterge faiz oranı TLREF faizleri ise tıpkı devirde süratli artışa imza attı. TLREF faizleri TLREF 18 Mart’ta yüzde 42,02 düzeyinde bulunuyordu. Orta toplantı ile faiz koridoru üst sonu yüzde 46’ya çıkarıldığında TLREF faiz oranı da yüzde 46 düzeylerine dayandı. Fakat 17 Nisan’daki PPK sonrasında TLREF faiz oranları yüzde 46 siyaset faizinin üzerinde oluştu ve yüzde 48,99’a ulaştı. Bir ayda TLREF faizlerinde artış 6.97 puanla 7 puana yaklaştı.
TİCARİ KREDİ FAİZİNDE 10 PUANA VARAN YÜKSELİŞ
Hem Merkez Bankası’nın siyaset faizi artırımı hem de fonlama yapısını dağıtarak arttırdığı yüklü fonlama maliyeti ve yükselen TLREF faizleri kredi ve mevduat faiz oranlarını da üst çekti. Bankacılık kesimi kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran 17 Nisan’daki Para Politikası Kurulu kararı sonrası birtakım özel bankalarda rotatif ticari kredi faizi yüzde 60-62’ye kadar çıktı. Fakat kimi bankalar dışında bankacılık kesiminde ortalama ticari kredi faizi yüzde 51-54 düzeylerinde oluştu. Yeniden 19 Mart öncesinde bu oranlar bankacılık bölümü kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran yüzde 42,5-44 düzeylerinde bunuluyordu. Neredeyse 9-10 puanlık bir artış yaşandı 18 Mart’tan 18 Nisan’a bir ay içinde ticari kredi faizlerinde. Bankacılık bölümü kaynakları 19 Mart öncesinde nisan toplantısında siyaset faizinde indirim beklentileri de oluştuğu ve yılsonunda siyaset faizinin yüzde 25-30 düzeylerine inmesi beklendiği için uzun vadeli ticari kredileri yüzde 35 faizden bağladıklarını lisana getirdi. Lakin 19 Mart ile birlikte piyasalarda yaşanan çalkantı sonrasında beklentiler 5 puan artış gösterdi. Bankacılık bölümü kaynakları artık uzun vadeli ticari kredilere de yüzde 35 düzeyinde faiz verilmesinin mümkün olmadığını ve bölümün yüksek faiz düzeyinin bir müddet daha devam edeceğini vurguladı. Son 1 ayda yaşanan artışın yanı sıra 17 Nisan sonrasında da ticari kredi faizlerinde 1-1.5 puanlık artışlar çabucak devreye alındı.
MEVDUATTA YÜZDE 55 FAİZ ORANI GÖRÜLDÜ
Mevduat faizleri daha yavaş olsa da siyaset faizindeki artışı takip etti. 18 Mart’ta yüzde 40’ın altına inen standart TL mevduat faizleri evvel orta toplantı sonrasında yükselişe geçti son PPK kararıyla birlikte de yüzde 50’ye kadar yükseldi. Bankacılık kesimi kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran öncelikle 32 gün üzere en düşük vadeli mevduat faizi öncelikle yükselirken PPK’nın akabinde bu artış en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduat faizine de yansıdı. Bankalarda mevduat faizi oranı yüzde Mevduat faizleri bilhassa 50 bin lira üzeri mevduatlarda yüzde 48’e kadar yükselmişken PPK sonrasında yüzde 50’yi veren bankalar çıktı. Hatta bankacılık bölümünde büyük hacimli mevduat için bir küçük yarış bile yaşandı ve yüzde 50 veren banka yerine yüksek hacimli mevduat yüzde 55 veren bankaya park etti.
CARRY TRADE GİRİŞİ TEKRAR BAŞLADI
Yükselen faizler 19 Mart sonrası süratli çıkış yapan carry trade kanalından girişlerin de küçük de olsa tekrar hareketlenmesine neden olacak. Bankacılık bölümü kaynakları 18 Nisan itibariyle girişlerin başladığını belirtirken Merkez Bankası’nın da 19 Mart ile birlikte başladığı döviz satışlarının yerine döviz alımı yaptığını tabir etti. Carry trade girişleri evvelki kadar yüksek olmasa da devam etmesi sert rezerv kaybı yaşayan Merkez Bankası’nın durumunu düzeltmesine yardımcı olacak.
BU FAİZLER YATIRIMLARI 2026’YA ERTELEDİ
Merkez Bankası’nın fonlama maliyetinin artması, kredi faizlerinin yükselmesi gerçek bölümü ve gerçek bireyleri olumsuz etkileyecek. TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat enflasyonla uğraş manasında piyasanın Merkez Bankası’nın atılımlarından mutlu olduğunu belirterek “Ancak yatırımlar ertelenecek ötelenecektir, gerçek kesime olumsuz tesiri olacaktır. Yatırım kararları 2026’ya kaldı artık. Bu gelişmelerden evvel dördüncü çeyrek için düşünülüyordu hepsi artık 2026’ya kaldı” diye konuştu. Merkez Bankası’nın bilgileri bir hafta öncesini veriyor. Merkez Bankası PPK’daki artış yansımadan evvelki ortalama dataları de hem ticari hem de gereksinim kredi faizlerinin yükseldiğini ortaya koyuyor.
patronlardunyasi.com
