Fatura oyunlarıyla sübvansiyona ulaşan ithalat lobisi yerli tarım makineleri üreticisini rekabetten düşürüyor
İthal tarım makinaları furyasıyla çaba eden yerli üreticiler, artık de gerçeği yansıtmayan yerlilik dokümanlarıyla karşı karşıya. İthalatçı oldukları halde birçok firma, devletin sunduğu ziraî kredi sübvansiyonlarından yararlanmak için hammadde, mamul kesim ve öteki girdi maliyetlerinin oranlarını fatura dolandırma sistemiyle yerlilik oranlarını yükseltiyor. Devletin kamu bankaları üzerinden sağladığı ziraî kredi sübvansiyonlardan yararlanmak için kredi alım kademesinde bildirilen yerlilik oranları gerçeği yansıtmıyor. İlgili makamlara arz edilen “Yerli Katkı Oranları” hiçbir inceleme ve kontrole tabi tutulmadan firmalarca bildirilen oranlar dikkate alınıyor.
FAİZİN %50’SİNİ DEVLETE ÖDETİYORLAR
Hali hazırda uygulanan sübvansiyonlu traktör ve öbür tarım makinaları kredilerinde Ziraat Bankası ana kredi sağlayıcı banka olarak verilen ziraî kredilerin yaklaşık %70’ini karşılıyor. Kullanıcılar için verilen ziraî kredi takviyesinde %50 üzerinde yerlilik oranına sahip traktörler ve öbür tarım ekipmanları için hesaplanan faizin %50’si çiftçiden tahsil edilirken kalan %50’lik kısmı ziraî sübvansiyon takviyesi olarak devletin kasasından çıkıyor.
YERLİLİK ORANI %0 BİLE OLSA FAİZİN %25’İ DEVLETTEN
Yine traktör ve öteki tarım makinaları ziraî kredi takviyesinde %50’nin altında yerlilik oranına sahip eserler için hesaplanan faizin %75’i çiftçiden tahsil edilirken kalan %25’lik kısmı ziraî sübvansiyon dayanağı olarak devletin kasasından çıkıyor. %50 altında yerlilik oranına sahip traktör %0 yerlilik oranına sahip olsa da hesaplanan faizin %25 kısmı ziraî sübvansiyon dayanağı olarak yeniden devletin kasasından çıkıyor.
MİLYAR DOLARLAR YURT DIŞINA ÇIKIYOR
“Yerli” olarak tanımlanamayan fakat ilgili kuruma eserin temel menşei ile ilgili gerçeği yansıtmayan evraklar sunarak yerlilik evrakı alan ithalat lobisinin sübvansiyonlardan kolaylıkla yararlanması hem yerli üretimi baltalıyor hem de yılda milyarlarca dolarlık kaynağın yurt dışına çıkarılmasına neden oluyor. Dünyanın dördüncü büyük traktör pazarı olan Türkiye, yabancı markaların iştahlarını kabartıyor.
3 YILDA 2 MİLYAR $ VERDİK
Türkiye, 2022 yılında 12 bin 563 adet traktör ithal etti. 2023 yılında ithal edilen traktör sayısı %92,4 artışla 24 bin 172 adede yükseldi. 2024 yılında ise 22 bin 533 traktör ithal edildi. Son üç yılda Türkiye’nin traktör ithalatına verdiği para 1,94 milyar doları buldu. 2019-2021 devrini kapsayan yıllarda toplam iç pazar 138 bin adet olurken, 2022-2024 periyodunu kapsayan yıllarda toplam iç pazar 208 bin adet olarak gerçekleşti ve bu mukayeseli üçer yıllık periyotlarda iç pazar %51 oranında büyüdü. Mukayeseli bu üçer yıllık devirlerde iç üretim oranı pazar büyüme oranının yarısından daha az oranda %24 büyüdü. 2019-2021 periyodunu kapsayan yıllarda toplam ithal edilen traktör adedi 26 bin adet olurken, 2022-2024 devrini kapsayan yıllarda toplam ithal edilen traktör adeti 69 bin adet olarak gerçekleşti ve bu mukayeseli üçer yıllık periyotlarda ithalat oranı %167 oranında büyüdü. Mukayeseli bu üçer yıllık devirlerde toplam ithal edilen traktör meblağı döviz bazında pazar büyüme oranının üç katına yakın oranda %146 büyüdü.
ÇİFTÇİYE VERİLMESİ GEREKEN KAYNAK İTHALATÇI LOBİSİNE
Türkiye’de uygulanan ziraî dayanak kredilerinde yerlilik oranları dikkate alınmasında yaşanan kontrolsüzlük ithal tedarikçilerin işini kolaylaştırıyor. Çünkü fatura dolandırarak %50 ve üstü oranında yerlilik oranı elde eden ithalatçı firmalar ziraî sübvansiyonlu kredilerde müşterisini %75 oranında kredi ile buluşturabiliyor. Yeni maliye uygulamaları sonucunda kredilerde uygulanan sıkılaştırma siyasetleri ile fon bulma zorluğu sebebiyle Sübvansiyonlu Kredilendirme Sisteminde, kısıtlayıcı siyasetlere gidildiği durumlarda çiftçilerin ziraî mekanizasyon talepleri azaldığından yerli endüstrici üretim daralması yaşayarak hem finansal manasında, hem de istihdamı müdafaada sıkıntı durumda kalıyor.
TARIMSAL KREDİLER YERLİ ÜRETİCİYİ KORUMUYOR
Mevcutta uygulanan Sübvansiyonlu Kredilendirme Sistemi; yerli ziraî eser üreten üreticilerinin yabancı menşeli firmalara karşı rekabet gücünü zayıflatıyor. Türkiye’nin ilgili pazar sayıları, mevcut kredilendirme sisteminin yerli üreticilerini korumadığını, bilakis pazar kaybına neden olduğunu gösteriyor. Bildirilen Yerlilik oranları gerçeği yansıtmıyor. Türkiye, ziraî üretim bedelleri ile Avrupa’da birinci sırada yerini korurken dünya ziraî üretim kıymetlerinde birinci on sıra içinde yerini sağlamlaştırdı. Ziraî üretim bedelleri bakımından Dünya’da değerli bir hisseye sahip Türkiye, ziraî üretim pazarı, ziraî mekanizasyon manasında yerli ve yabancı sermayeli üreticiler için değerli bir pazarlama alanına dönüşüyor.
patronlardunyasi.com
