Türk denizcilik sektörü 24 yıldır küresel rekabette geri düşüyor: Ciner’in Yunanistan’a taşınması ve yeni tehditler
Pandemiyle birlikte yeni fırsatlar yakalayan Türk denizcilik kesimi, artan maliyetler ve bürokratik maniler nedeniyle global rekabette kan kaybetmeye başladı. Dev denizcilik kümeleri farklı ülkeye taşınırken, yakın bir periyoda kadar Türkiye’nin global önder olduğu özel gayeli gemi inşa alanında da tehditler artıyor. Son olarak, Hindistan hükümetinin bu dala yönelik açıkladığı teşvikler, yerli tersanelerde büyük telaş yarattı.
Ciner Kümesi bünyesindeki Türkiye’nin en büyük denizcilik şirketlerinden Ciner Shipping’in geçen hafta şirketini Yunanistan’a taşımasının yankıları sürerken, daldaki farklı firmalar da benzeri hazırlık içerisinde.
Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine nazaran, global rekabet gücü aşınan birçok yerli armatörün, ülke seçiminden ofis yatırımına kadar yatırımını yurt dışına taşımak için “B planı”nı yaptığı söz ediliyor. Ciner Kümesi şirketlerinden Ciner Denizcilik, Türkiye’deki şirketini Atina’ya taşıma kararını geçen hafta çalışanlara bildiri edilmişti. Karar sonrası şirket yetkililerinden birinci açıklama geldi. Ciner Ship Management İcra Kurulu Lideri Vassilis Papakalodoukas, filoyu daha verimli yönetebilmek için bu kararı aldıklarını söyledi.
Atina’daki yeni ofisinde İngiliz denizcilik yayını Tradewinds’e demeç veren Vassilis Papakalodoukas, “Filomuzun büyüklüğü iki katına çıktı ve kıymeti katlandı. Filomuzu daha aktif bir biçimde yönetebilmek için daha büyük bir insan kaynağı havuzuna erişmemiz gerekiyor. Yunanistan’da bu cins kaynaklar bol ölçüde mevcut. Hizmet kalitesini artırmak için sabırsızlanıyoruz” açıklamasını yaptı.
Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız Türk Armatörler Birliği (TAB) temsilcileri, Ciner Denizcilik dışında farklı kümelerin da şirketini yurt dışına taşımasının beklenen olduğunu lisana getirirken, Türkiye’nin global deniz ticaretinde rekabet gücünü koruyabilmesi için ivedilikle AB normlarında yeni bir yasal düzenlemeye gereksinim olduğu görüşünde.
Armatörlerin öncelikli beklentisi ise global rakipler ile yasal ve finansal tabanda eşit rekabet şartlarının sağlanması. Yaklaşık 40 ülkede olduğu üzere tonaja nazaran vergi sistemi, dalın öncelikli talepleri ortasında yer alıyor. Pandemiyle birlikte global deniz ticaretinde atağa geçen ve 4 yılda 3 sıra atlayarak global filoda 12. sıraya yükselen armatörler, birinci 10 maksadına süratle koşuyordu. Ciner Denizcilik, 36 gemiden oluşan 2,7 milyon DWT’lik filosuyla Türk sahipli filonun yüzde 6’ya yakınını oluştururken, 20’yi aşkın yeni inşa siparişiyle de küreselde birinci 5 armatör ortasında yer alıyor.
Ancak, Ciner’in gidişi yerli gemi filosunu da global listede geri sıralara düşürecek. Ciner, son yıllarda büyümesinin büyük bir kısmını finanse etmek için başta Çin olmak üzere Japonya ve ABD’de de denizaşırı kiralama finansmanına yöneldi.
Ciner’in son beş yılda gerçekleştirdiği ikinci el ve yeni inşa faaliyetlerinin 1 milyar dolardan fazlasını tek başına Çin’deki kiralama süreçleri oluşturuyor. Yeni inşa programı CCB, CMB, AVIC, JSFL ve SPDBL üzere büyük Çin finansal kiralama şirketleri aracılığıyla finanse ediliyor.
GEMİ İNŞADA HİNDİSTAN TEHDİDİ
Türk denizcilik dalına yönelik bir diğer tehdit de Hindistan’dan geldi. Hindistan’ın 3 milyar dolarlık denizcilik geliştirme fonu kuracağını açıklaması, artan maliyetler ve finansmana erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle özel gayeli tekne inşasında global liderliği AB ülkelerine kaptıran yerli tersanelerde tedirginliği artırdı.
Konuyla ilgili EKONOMİ’ye konuşan Gemi ve Yat Hizmet İhracatçıları Birliği Lideri (GYHİB) Lideri Cem Seven, “Bu gelişme Türk gemi inşa bölümü için büyük bir tehdit oluşturuyor. Keza yalnızca büyük tonajlı değil, bizim savlı olduğumuz özel niyetli özel üretim gemilere de bu durum sirayet edecek. Römorkör inşasında Hindistan’ın daha faal olacağını zati duymuştuk ve ihracatlarında da artış başlamıştı. BDDK TL kredisi yasağı çözüldü lakin başka sorunlar devam ediyor Bilhassa enflasyon kadar yükselmeyen kurların personellik maliyetlerimizi çok arttırması nedeniyle önder olduğumuz pazarlarda şiddetli pazar kayıpları yaşanmaya başlandı” açıklamasını yaptı.
patronlardunyasi.com
