Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi 10 yıldan 5 yıla indi
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran, fiyatlar, fazla mesai fiyatları, dini yahut ulusal bayramda çalışanların fiyatları, yıllık müsaade fiyatları, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, makus niyet tazminatı, haksız fesih tazminatı üzere alacaklar personel ile patron ortasında sık sık uyuşmazlık konusu olabiliyor.
Ücretler ile fazla mesai, bayram ve hafta tatilinde çalışma parası, ikramiye üzere fiyat sayılan ödemelerde zamanaşımı mühleti beş yıl olarak uygulanmakla birlikte geçmişte öteki personel alacakları konusunda farklılıklar bulunuyordu. Zamanaşımı müddetleri kimi alacaklarda beş yıl, kimilerinde on yıl uygulandı. Kullanılmayan yıllık müsaade fiyatlarında zamanaşımı mühleti 2012 yılına kadar beş yıl iken Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1 Temmuz 2012 tarihinde on yıla çıkartıldı. 25 Ekim 2017 tarihinde yürürlüğe kanunla ise tekrar beş yıla indirildi.
Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, makus niyet tazminatı, haksız fesih tazminatı üzere alacaklarda zamanaşımı konusunda İş Kanunu’nda geçmişte karar olmadığı için Türk Borçlar Kanunu’na dayanarak on yıllık zamanaşımı uygulanıyordu. Lakin, 2017’de yürürlüğe giren kanunla çalışanların tazminat alacaklarındaki zamanaşımı mühleti de beş yıla indirildi. Velhasıl, 25 Ekim 2017 tarihinden itibaren tüm emekçi alacaklarında zamanaşımı mühleti beş yıl olarak eşitlendi.
TAZMİNATLARDA ZAMANAŞIMI TÜM İŞ KANUNLARINDA 5 YIL
Türkiye’de personel patron alakaları dört ayrı iş kanunu ile düzenleniyor. Bunlardan birincisi 4857 Sayılı İş Kanunu (Eski 1475 Sayılı Kanun), ikincisi 5953 Sayılı Basın İş Kanunu, üçüncüsü ise 854 Sayılı Deniz İş Kanunu, dördüncüsü ise Türk Borçlar Kanunu.
2017 yılında İş Kanunu’na eklenen unsur uyarınca, iş kontratından kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun, yıllık müsaade fiyatı ve kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, makus niyet tazminatı, eşit davranma unsuruna karşıtlık tazminatlarında vakit aşımı mühleti beş yıl olarak belirlendi.
ZAMANAŞIMI MÜHLETİ ALACAĞIN DOĞDUĞU TARİHTE BAŞLAR
Ücret alacaklarında zamanaşımı mühleti kontratın sona erdiği tarihte değil, her bir alacağın doğduğu tarihte başlar. Örneğin, 2024 yılında Kurban Bayramı’nda üçüncü ve dördüncü gün çalışan ve bu çalışma karşılığı fiyatını almamış personelin kontratı 1 Mart 2025 tarihinde sona ermiş olsun. 2024 yılında Kurban Bayramı 16 – 19 Haziran tarihlerinde oldu. Haziran ayının maaşını 31 Haziran’da alan çalışanın fiyat alacağı için zamanaşımı mühleti 31 Haziran 2024 tarihinde başlar.
Aynı personelin kullanmadığı yıllık müsaade fiyatı, ihbar tazminatı, kıdem tazminatı üzere alacakları için zamanaşımı müddeti ise iş akdinin feshedildiği 1 Mart 2025 tarihinde başlar ve 1 Mart 2030 tarihinde sona erer. Lakin, şunu da akıldan çıkartmamak gerekir. Zamanaşımı dolduktan sonra personel tarafından dava açılmasının önünde bir pürüz bulunmuyor. Yargıtay’a nazaran (9. H.D. Temel No: 2016 / 21854, Karar No: 2020 / 7673) mahkeme zamanaşımı müddeti dolduğu gerekçesiyle bizatihi çalışanın talebini reddedemez. Çalışanın talebini zamanaşımı müddeti dolduğu gerekçesiyle reddetmesi için patronun zamanaşımının def’i talebinde bulunması, yani zamanaşımı mühletinin dolduğunu argüman etmesi gerekir.
patronlardunyasi.com
