ABD’nin Rusya ile Ukrayna barışı için masaya oturması, global markaların dönüşünü gündeme getirdi
ABD ve Rus heyetleri-nin AB’yi yok sayarak Riyad’da bir ortaya gelmesi, Ukrayna’da barış umutlarını artırırken ‘Batılı şirketler Rusya’ya döner mi’ sorusunu da gündeme getirdi.
Reuters’ta yer alan bir tahlile nazaran, yaptırımların dışında bırakılan perakende ve besin üreticilerinin geri dönüşü, yaptırım kapsamındaki güç ve finans bölümlerinin şirketlerine kıyasla daha olası. New York Times’ta yer alan bir haberde de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ‘Ekonomik iş birliğinin geliştirilmesi için yapay maniler kaldırılmalı’ çıkışı, ‘ABD yaptırımlarının kaldırılmasına açık bir gönderme’ formunda yorumlandı. Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Mali Piyasalar Başkanı Anatoliy Aksakov da bu hafta yaptığı bir açıklamada Visa ve Mastercard’ın da yakın vakitte Rusya pazarına döneceğini düşündüğünü söylemişti. Bu gelişmelerin üzerine, yaptırımların gevşetilmesi durumunda Batılı şirketler için Rusya’ya dönüş kapısının açılabileceği tarafında bir beklenti oluştu.
AB’DEN YENİ YAPTIRIM
Bu hafta bir yandan Avrupa ve Kiev’in davet edilmediği Riyad görüşmesi gerçekleşirken; öteki yandan da AB ülkeleri Rusya’ya yeni yaptırımda anlaştı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya-Ukrayna savaşının 24 Şubat’taki yıl dönümü nedeniyle hazırlanan 16’ncı yaptırım paketinde uzlaşıldığını açıkladı.
‘İKNA ETMEK VAKİT ALIR’
CNN’de yer alan bir tahlile nazaran, AB’nin yeni yaptırımları sonrası Batılı şirketlerin geri dönmesi hayal. Rusya’dan çıkan şirketlerin birçoklarının büyük indirimlerle satış yapmak zorunda kaldığı anımsatılan kimi tahlillerde de ‘yatırımcıları tekrar ikna etmenin vakit alabileceği’ belirtiliyor.
RUSYA AMERİKALI ŞİRKETLERDEN UMUTLU
Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kirill Dmitriev’e göre ise, ABD’li şirketler Rusya’ya dönebilir.
ABD’li büyük petrol şirketlerinin Rusya’da ‘çok başarılı işlere’ imza attığını söyleyen Dmitriev’in “Bir noktada geri döneceklerine inanıyoruz” şeklindeki açıklamaları dikkat çekti. ABD şirketlerinin Rusya’dan ayrıldıktan sonra 300 milyar dolar kaybettiğini aktaran Dmitriev, iki ülke ortasındaki iş birliğinin, ortak yatırımların artık daha da mümkün hale geldiğini belirtti.
TÜRKLERDEN SÜRATLİ GİRİŞ
Öte yandan, 2022’de Batılı firmaların Rusya’dan çekilmesiyle pazardaki boşluğu Türk şirketler doldurmaya başlamış; o periyot Rusya ve Türkiye ortasındaki ticarette yaşanan artış da dikkat çekmişti.
Hürriyet’ten Gazme Bal’ın haberine nazaran, Türkiye, savaş nedeniyle Rusya’ya yaptırım kararı almamış ve Rusya’nın ‘dost olmayan ülkeler’ listesine girmemişti. Rusya’da mağaza yatırımını hızlandıran Türk şirketler de pazardaki boşluğu dolduran kıymetli aktörlerden biri olmuştu. Yalnızca FLO, global spor giysi şirketi Reebok’ın Rusya’daki 100’den fazla mağazasını satın almıştı. Türkiye’nin bir öteki markası Karaca Home, 2023’te Moskova’daki Aviapark alışveriş merkezinde İsveçli H&M’in yerini kiralayarak Rusya’daki birinci mağazasını açmış; Club, NetWork, AC&Co, Loft ve Madame Coco Rusya’da faaliyete başlayan Türk markaları olmuştu. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) datalarına nazaran, 2022’de Rusya’da Türklere ilişkin 42 markanın 775 mağazası bulunuyordu.
Bu sayının 2024 sonu prestijiyle hangi düzeye ulaştığının şimdi ölçümlenmediği; lakin 2022’ye kıyasla besbelli bir artış gösterdiği belirtiliyor.
Pandemi ve savaş periyodunda bile iş birliklerinin arttığına vurgu yapan bölüm temsilcileri, Hürriyet’e yaptıkları açıklamalarda, savaşın bitmesi halinde Rusya’yla ticaretin ivme kazanmasını bekliyor. Yalnızca hazır giysideki ihracat artışı beklentisi, yüzde 190’ı aşmış durumda.
YERLERİNİ RUS TAKLİTLERİ ALDI
Savaş sonrası Rusya’dan göçen tanınan global markalardan kimilerinin yerini ise Rus taklitleri almıştı. Örneğin, Starbucks. Yaklaşık 15 yıl faaliyet gösterdiği Rusya pazarından ayrılan Starbucks, Stars Coffee olarak yine açılmıştı. Fakat artık ABD’li bir kahve zinciri olarak hizmet vermiyordu. ABD’li kahve zincirinin Rusya’daki paylarını ünlü rapçi Timative restoran işletmecisi Anton Pinsky aldı.
Benzer biçimde, Rusya’dan çekilme kararı alan ve restoranlarının tamamını satan McDonald’s markasına ilişkin restoranlar da yaklaşık bir ay sonra yeni sahibi ve yeni ismiyle Moskova’da yine açılmıştı. Vkusno & tochka (Lezzetli ve Hepsi Bu) ismiyle açılan restoranın menü isimleri Rusça olsa da, geri kalan çabucak her şey McDonald’s’la tıpkı.
BİNİN ÜZERİNDE ŞİRKET GÖÇMÜŞTÜ
Ukrayna’da başlattığı savaş nedeniyle dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesi haline gelen Rusya’da ticari faaliyetlerini askıya alan yahut sonlandıran global şirketlerin sayısı süratle artmıştı. Ukrayna’daki savaş 24 Şubat 2022’de başlamış; birebir yıl içerisinde güçten modaya, yiyecek-içecek kesiminden kozmetik, otomotiv ve teknolojiye kadar birçok şirket, Rusya’daki faaliyetlerinden çekileceğini açıklamıştı. Binin üzerinde Batılı şirket, varlıklarını satarak ya da devrederek Rusya pazarından çıkış yapmış; Danone ve Carlsberg üzere firmaların varlıklarına el konulmuş; birtakım firmalar da varlık satışına zorlanmıştı.
AB Komisyonu’nun 2023 bilgilerine nazaran, Rusya’dan büsbütün çıkan şirketlerin sayısı 535, faaliyetlerini süreksiz durduran yahut askıya alan şirketlerin sayısı 504, yalnızca birtakım iş kollarını sürdüren şirketlerin sayısı 156, ‘zaman satın alan’ şirketlerin sayısı 175 ve işlerine olağan halde devam eden şirketlerin sayısı ise 216 olmuştu.
patronlardunyasi.com
