Sosyal medya platformu YouTube 20’nci yılını kutluyor
Oksijen muharriri Serdar Kuzuoğlu bugünkü köşe yazısında 20. yılını kutlayan YouTube’u “YouTube 20 yaşına bastı” başlığı ile kaleme aldı.
İşte o yazının tamamı:
20 sene evvel Chad Hurley, Steve Chen ve Jawed Karim isimli üç arkadaş üstüne hayli baş yordukları teşebbüsü hayata geçirme kararı aldı. Kurdukları web sitesi, insanlığın en kadim muhtaçlığı olan “eş bulma” problemine yönelik o güne kadar (internette) kimsenin aklına gelmemiş bir formülü kullanıyordu: Görüntülü ilanlar!
Kurdukları sitede üyeler kolay bir arayüz yardımıyla kendilerini tanıttıkları ve müstakbel eşlerinde aradıkları özellikleri anlattıkları görüntüler yükleyebiliyordu. Üstelik o periyot fakat ekstra yazılımlar ile açılabilen görüntüler onların hizmetinde web sayfası üzerinden; hiçbir şey yüklenmeden izlenebiliyordu.
Gelgelelim kurucularını son derece heyecanlandıran bu fikir neredeyse kimsenin ilgisini çekmedi. Süreci hızlandırmak için ilanlar verip yüklenen her görüntü için 20 dolar vereceklerini duyurdular. O bile kâr etmedi.
Tam yelkenleri suya indirecekken enteresan bir şey fark ettiler. Birçok üye, profilini amatör görüntü kameralarıyla kaydettiği şahsî imajlarını arşivlemek ve arkadaşlarıyla paylaşmak için kullanmaya başlamıştı. Üç kafadar son bir umutla siteyi “Dijital Görüntü Deponuz” sloganıyla tekrar düzenledi ve odağını büsbütün görüntü paylaşımına çevirdi.
İnternetin beklediği tam da buydu. Bundan tam 20 yıl evvel; 14 Şubat 2005’te hayata geçen YouTube, yalnızca 3 ayda 10 bin kullanıcıya ve günde 100 bin görüntü görüntülenmeye ulaştı. O dönemki teknik hudutlar sebebiyle görüntüler en fazla 30 saniye uzunluğunda olabiliyordu. Dünyada şimdi 1 milyar internet kullanıcısının bulunduğu, telefonların kameraya sahip olmadığı, dijital kameraların hem kıymetli hem de az şahısta bulunduğu o yıllar için bu görülmemiş bir yükselişti.
Gidişatı bir düzey üst taşıyan gelişme ise bir kullanıcının ABD’nin meşhur televizyon serisi Saturday Night Live programında yayımlanan “Lazy Sunday” klibini korsan olarak profiline yüklemesi oldu. Bir haftada 2 milyondan fazla izlenen kayıt, sitenin trafiğini yüzde 83 artırmıştı. 2006 yılında günde 25 milyon görüntü gösterir hale geldiler. Kısa müddet sonra Saturday Night Live’ın yayıncısı NBC’nin kaldırma talebi ile takımın birinci türel çabası de başlamış oldu.
Bu esnada “Lonelygirl15” kodlu gizemli bir kullanıcı ortaya çıktı. Bree Avery isimli 16 yaşındaki bir kız, küçük odasından ailesiyle ilgilerini anlatan görüntüler yükleyerek sonradan “vlog” ismiyle salgına dönüşecek bir yayın başlattı. Bu teşebbüs tıpkı vakitte internetin birinci viral görüntülerinin fitilini ateşledi. Milyonlarca takipçiye ulaşan bu seri, temelinde YouTube’un potansiyelini keşfeden bir küme girişimcinin öncülüğünde, her kısmı senaristler tarafından yazılan profesyonel bir üretimdi. Bree Avery olarak tanınan kız da aslen Jessica Lee Rose isimli bir amatör oyuncuydu. Enteresan bir detay olarak bunun ortaya çıkması izleyicilerin ilgisinde bir azalmaya yol açmadı.
2006 yılında YouTube “dünyanın en süratli büyüyen sitesi” unvanını kazandı. Grup o esnada bir şey daha fark etti. Sitenin temel trafiğini oluşturan görüntülerin üretimi zahmetli ve maliyetliydi. Lakin sahipleri “şöhret” dışında bir şey elde elde edemiyordu. Gelir paylaşımı bu periyotta gündeme geldi lakin kasada gelir namına bir şey yoktu. Görüntü barındırma ve izletme maliyetleri o kadar yüksekti ki yatırımcılardan alınan para suyunu çekmek üzereydi.
KENDİSİ YAPAMAYINCA YAPILMIŞI SATIN ALDI
Aynı süreçte Google da kendi görüntü sitesi üstünde çalışıyor lakin bir türlü istediği atılımı yapamıyordu. YouTube’un ışık suratındaki ilerleyişini izleyen Google Video’nun yöneticisi Susan Wojcicki, bükemediği bileğe gereğini yaptı ve 2006 yılında YouTube’un o periyot duyulmadık bir bedelle; 1.65 milyar dolara satın alınmasını sağladı. Böylelikle sonraki sene takımın uzun müddettir hayalini kurduğu gelir paylaşım modeli “YouTube İş Ortağı Programı” ismiyle kullanıma açıldı. 2009 yılına gelindiğinde reklamverenlerin medya planlarında kesinlikle bir YouTube satırı da yer alır hale gelmişti. Tekrar de sitenin operasyon sarfiyatları reklam gelirinin yaklaşık 3 katı düzeyindeydi.
Bugün 20 yaşına basan YouTube, “içerik üreticisi” unvanının doğduğu platform olarak “Kendini Yayınla” (Broadcast Yourself) sloganıyla milyonların kendini tabir etmesi ve bilgilerini paylaşmasına aracı oldu. Olmaya da devam ediyor. Bugün 2.5 milyardan fazla kullanıcının her ay 113 milyar kere ziyaret ettiği ve günde 1 milyar saatten fazla görüntü izlenen; kendi alanında akla birinci gelen seçenek. Her dakika yüklenen 500 saatlik yeni içerik ile bu algısını perçinlemeyi sürdürüyor.
YOUTUBE TARİHİNDEN
14 Şubat 2005 Sitenin açılışı.
23 Nisan 2005 Birinci görüntü, sitenin kurucularından Jawed Karim tarafından yüklendi: “Me at the zoo.”
Kasım 2005 Siteyi şöhrete kavuşturan “Lazy Sunday” görüntüsü yüklendi.
14 Aralık 2005 Müzikçi Tarkan Türkiye’nin birinci YouTube profillerinden birini oluşturdu.
2006 Artis ve Sequoia Capital’dan yatırım fonu alındı.
13 Mayıs 2006 Lonelygirl15 yayına başladı.
16 Temmuz 2006 Google YouTube’u 1.65 milyar dolara satın aldı.
9 Ekim 2006 Türkiye’nin birinci viral görüntülerini üreten Bates Motel Pro kanalı hayata geçti.
22 Ekim 2006 Türkiye’nin birinci oyun yayıncılarından “Dost Kayaoğlu” kanalı açıldı.
16 Ocak 2007 ABD Senatörü Barack Obama başkanlığa aday olduğunu YouTube’dan açıkladı. (Ve kampanya boyunca 1800 görüntü yükleyerek 110 milyon gösterime ulaştı.)
2007 Korsan içerik yüklenmesini engelleyen Content ID hizmeti ve alt bant reklamlar devreye girdi.
18 Nisan 2010 Türkiye’den Orkun Işıtmak kanalını açtı.
2011 İçeriklerinin müsaadesiz kullanıldığı gerekçesiyle yayıncı kuruluş Viacom 1 milyar dolarlık tazminat davası açtı. (YouTube davayı 2012’de kazandı.)
18 Kasım 2012 Türkiye’den Enes Batur kanalını açtı.
2013 Kanal abonelik sistemi hizmete girdi.
2014 Susan Wojcicki, CEO koltuğuna oturdu.
2015 Çocuklara özel içerik barındıran YouTube Kids ve müzik platformu YouTube Music yayına geçti.
2017 Harika Chat özelliği duyuruldu.
2018 Fiyatlı üyelik paketi “YouTube Premium” başladı.
2021 “Beğenmedim” düğmesindeki sayaç kaldırıldı. (Kurucu ortaklardan Jawed Karim bunu “aptalca bir karar” olarak yorumladı.)
2022 Atlanamaz reklamlar başladı.
2023 Neal Mohan CEO oldu.
2023 Reklam engelleyici eklentiler engellenmeye başlandı ve “Playables” ismiyle oyunlar devreye girdi.
patronlardunyasi.com
