İthal tüketimin günlük faturası 141,9 milyon dolar oldu
1 Ocak-30 Eylül ortasındaki 273 günde toplam tüketim malı ithalatı tam 38 milyar 739 milyon 100 bin 464 olarak gerçekleşti. Buna nazaran tüketim mallarında günlük ortalama ithalat meblağı 141 milyon 901 bin 466 dolar 90 cent’e geldi.
GEÇEN YILA NAZARAN 4,6 MİLYAR DOLAR ARTIŞ
Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, Tüketim malı ithalatının faturası, ocak-eylül periyodunda geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 13,3 oranında 4 milyar 558,3 milyon dolar büyüdü. Bu kapsamda binek araba ithalatı geçen yıla nazaran yüzde 1,7 azalmakla birlikte 12 milyar 515,3 milyon dolarla en büyük faturayı oluşturmaya devam etti. Binek arabaların dış alımındaki azalma ithalatta hammadde ve yatırım malları kaynaklı yaşanan sert düşüşe nazaran daha hafif olduğu için bu eserlerin toplam ithalat faturasında geçen yıl birebir devirde yüzde 4,6 olan hissesi bu yıl yüzde 5’e çıktı. Öbür deyişle toplam ithalat faturasındaki her 100 doların 5 doları arabaya ödendi.
En büyük artış ise güçlü tüketim malı ithalatında yaşandı. Bu eserlerde geçen yıl birinci dokuz ayda 4 milyar 727,4 milyon dolar olan ithalat faturası bu yıl tıpkı periyotta yüzde 74’lük bir artışla 8 milyar 224 milyon dolara ulaştı. İçeride üretim daralması yaşanırken devam eden iç talebin daha fazla oranda ithalatla karşılanması sonucu sağlam tüketim malı ithalatına geçen yılkinden 3 milyar 496,6 milyon dolar daha fazla fatura ödendi. İthalat yarı güçlü tüketim mallarında yüzde 14,7 artışla 6 milyar 302,9 milyon dolara, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 2,7 artışla 5 milyar 11,5 milyon dolara yükseldi. Böylelikle güçlü, yarı güçlü ve dayanıksız tüketim mallarına ödenen toplam fatura geçen yılın tıpkı devrine nazaran 4 milyar 435,2 milyon dolar artarak 19 milyar 538,3 milyon dolara ulaştı.
İTHAL YİYECEK-İÇECEĞE 5,1 MİLYAR DOLAR
Dokuz aylık devirde temeli yiyecek ve içecek olan işlenmiş tüketim hususu ithalatı yüzde 5 artışla 3 milyar 195,9 milyon dolara ulaşırken, işlenmemiş bu tıp hususların ithalat faturası yüzde 8,7 azalarak 1 milyar 894,4 milyon dolar oldu. Böylelikle işlenmiş ve işlenmemiş yiyecek ve içecek unsurlarına toplamda 5 milyar 90,3 milyon dolar ödendi. Tüketim unsuru kategorisinde yer alan, sanayi ile ilgili olmayan taşıma araç ve gereçlerinin ithalatı yüzde 38,9’luk bir artışla 1 milyar 99,9 milyon, yeniden tüketim unsuru niteliğindeki motor akaryakıtı ve öbür hafif yağların ithalatı da yüzde 13,6 artışla 495,3 milyon dolara ulaştı.
İTHAL ARABADA İLGİ ÇİN’E KAYDI
Otomobil ithalatında klasik mahreç olan Almanya’dan dış alım azalırken, ilgi son yıllarda otomotiv sanayii süratle gelişen Çin, Romanya, Slovakya ve Güney Kore üzere ülkelere yöneldi. Türkiye’nin birinci dokuz aydaki binek araba ithalatında Almanya yeniden en büyük hissesi almaya devam etti. Fakat bu ülkeden yapılan ithalat geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 16,8 düşüşle 2 milyar 766,3 milyon dolara geriledi. İkinci sıradaki İspanya’dan yapılan ithalat da 4,3 düşüşle 2 milyar 444,6 milyon dolara gerilerken, son yıllarda Türkiye otomotiv pazarında süratle büyüyen Çin’den dokuz aylık ithalat yüzde 54,1 artışla 1 milyar 147,9 milyon dolara ulaştı. Çin, Türkiye’nin en çok araba ithal ettiği ülkelerde üçüncü sıraya yerleşti. Klâsik mahreçlerden Fransa’dan ithalat yüzde 37 düşüşle 891,1 milyon dolara geriledi. Geçen yıl birinci dokuz ayda bu ülkeden 1 milyar 414 milyon dolarlık araba ithal edilmişti. Son yıllarda Volkswagen, Toyota, Peugeot ve Hyundai üzere milletlerarası otomotiv üreticisi kuruluşların üretim üssü haline gelen ülkelerden Çek Cumhuriyeti’nden yapılan binek araba ithalatı dokuz ayda yüzde 6,6 artışla 774,8 milyon dolara ulaştı.
Yine klâsik mahreç ülkelerden olan İngiltere’den dokuz ayda yapılan binek araba ithalatı da yüzde 47’lik bir artışla 705,7 milyon dolar oldu. Türkiye’nin, 1966 yılında Romanya hükümetinin kurduğu ve ismini Romanya topraklarının eski ismi olan Daçya’dan alan Dacia markası ile öne çıkan bu ülkeden dokuz ayda yaptığı ithalat yüzde 67,4 artışla 677,9 milyon dolara ulaştı. Birebir devirde Slovakya’dan yapılan araba ithalatı yüzde 66 artışla 516,9 milyon dolar oldu. Volkswagen (Bratislava), Peugeot (Trnava), Kia Motors (Zilina) ve Jaguar Land Rover (Nitra) üzere kuruluşların yaptığı yatırımlarla otomotiv endüstrisi önemli gelişme kaydeden Slovakya, binek arabada değerli bir üretim ve ihracat üssü haline gelmiş bulunuyor. Türkiye pazarında kıymetli bir yere sahip olan Güney Kore arabalarının ithalatına dokuz ayda 473,5 milyon, Japon binek arabalarına de 337,4 milyon dolar ödendi. Güney Kore’den ithalat geçen yıla nazaran yüzde 46,7, Japonya’dan yapılan ise yüzde 8,7 artış kaydetti.
ÜRETİM GİRDİSİ İTHALATINDA SERT DÜŞÜŞ
2023’ün ikinci yarısından itibaren başlatılan ekonomik program kapsamında uygulanan mali sıkılaştırmaya karşın tüketim malı ithalatı artış ivmesini korurken, bilhassa imalat sanayiinde frene basılması nedeniyle üretimde yaşanan ivme kaybı ve iktisatta küçülme eğilimi üzerine üretime yönelik girdi ithalatı ise büyük ölçüde kısıldı. Ocakeylül periyodunda hammadde/ orta mallarının ithalatı geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 13,1’lik bir düşüşle 175 milyar 347,4 milyon dolara geriledi. İktisadın üretim ayağındaki canlılığın göstergesi olan bu eserlerin dış alımında geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran 26 milyar 494,7 milyon dolarlık azalma yaşandı. Yeni yatırımlardaki canlılığın göstergesi olan yatırım malı ithalatı da geçen yıla nazaran yüzde 1,7 oranında 650,6 milyon dolar azalarak 37 milyar 645 milyon dolara geriledi. Hammadde/ara malı ve yatırım malı ithalatında düşüş, tüketim malı ithalatında ise artış yaşanan dokuz ayda Türkiye’nin toplam ithalatı yüzde 8,1 azalarak 252 milyar 183,4 milyon dolara geriledi. Dokuz aylık periyotlara nazaran toplam ithalatta üretim girdisi olarak hammadde/ara malının hissesi yüzde 73,5’ten yüzde 69,5’e düşerken, tüketim mallarının hissesi yüzde 12,5’ten yüzde 15,4’e yükseldi.
patronlardunyasi.com
